Jemshit rozaxunof we uning hayati heqqide

Qazaqistanda tughulup, rus ma'aripida terbiye élip, Uyghur milliy ma'aripi we til-edebiyatining tereqqiyatigha öchmes töhpilerni qoshup kéliwatqan, nöwette oqutquchiliq bilen shughulliniwatqan sha'ir jemshit rozaxunof. (Waqti we orni éniq emes)

Qazaqistanda tughulup, rus ma'aripida terbiye élip turupmu Uyghur kimlikini yoqatmay, belki Uyghur milliy ma'aripi we til-edebiyatining tereqqiyatigha öchmes töhpilerni qoshup kéliwatqan qedrdanlarmu az emes. Shularning bir nöwette oqutquchiliq bilen shughulliwatqan sha'ir jemshit rozaxunoftur.

Jemshit rozaxunof 1950-yili 1-yanwarda almuta wilayitining chélek tewesige qarashliq bayséyit yézisida tughulghan. U hökümet ishlirini atqurush bilen bir qatarda öz yurtining medeniyet, ma'arip, turmush-tirikchilik ishlirini yaxshilash saheliridimu tinmay emgek qilghan. U 2000-yildin bashlap tughulghan yézisidiki ismayil tahirof namidiki Uyghur ottura mektipide tarix péni boyiche oqutquchiliq qilghan we edebiy ijadiyet bilenmu shughullan'ghan. Jemshit rozaxunof yene köpligen musha'irilerge qatniship, netijilerge ‍érishken.

Jemshit rozaxunof 1985-yili qazaqistan yazghuchilar ittipaqigha eza bolghan. Uning eserliri “Aqqular qaytqanda”, “Oy tamchiliri”, “Kenglikni kineymen”, “Ümid bilen yashaymen” qatarliq sekkiz toplamigha, shundaqla 20 ge yéqin omumiy toplamlargha we Uyghur mekteplirige béghishlan'ghan dersliklirige kirgüzülgen.

Edibning eserliri qazaq, rus, özbék, ukrayin tillirigha terjime qilin'ghan. Uning köpligen shé'irlirigha muzika ishlen'gen. Shu jümlidin sowét ittipaqining xelq artisi, meshhur kompozitor quddus ghojamyarofning “Teklimakan” namliq 4-simfoniyesi jemshit rozaxunofning tékistige yézilghan. Shundaqla ékram mesimof, ismahiljan isayéf, zeynullam sétekof qatarliq kompozitorlarning naxshilirimu bar.

Rohiy medet

Ölmeydiken Uyghurum,

Ölmeydu, yaq!

May-pilikning barida öchmes chiraq.

Aqqan derya soghulmas,

Say béshida,

Joshqun urup turghanda ming bir bulaq!

Uyghurumning namu izi öchmeydu, yaq!

Shadmen anga közümning yetkinige,

Guman-gheshning könglümdin ketkinige.

Qin-qinimgha patmastin xursen boldum,

Dawa tapqan jan oxshash dert-ghémige!

Yürettim rast, nepsim qisilghandek,

Emdi teshwish, endishem bésilghandek.

Rohim ösüp,

Sezdim keng jahanning,

Manga tuyuq yolliri échilghandek!

Yashlar barken.

Biler el qimmitini,

Tarixini, ejrini, himmitini.

Tonutqidek alemge ejdatlarning,

Amanetlik naxsha-saz, sen'itini!

Yashlar barken,

Ot yürek, istédatliq,

Til, wetini, yérige hem étiqadliq!

Chiqidighan dunyaning sehnisige,

Iqtidari, arzusi qosh qanatliq!

Yashlar barken,

Wijdani qaynaydighan,

Teqdirini xelqining oylaydighan.

Yölep qéri-yéshini, yol körsitip,

Hergiz alghan bétidin qaytmaydighan!

Yashlar barken,

Intilgen yükseklerge,

Yaqqan dewet otini yüreklerge.

Qayil qilip eqil-oy, parasiti,

Yétidighan eng aliy tileklerge,

Aq yol tilep qoyay shu zéreklerge!

Yashlar barken,

Söyinip, zoqlan'ghudek,

Meghrurlinip ishigha, rohlan'ghudek,

Bashqilardek özüngni zor sézinip,

Choqqilargha yüreklik oqlan'ghidek!

Shadmen xelqim! kamsinmay ötkiningge,

Shu pelengge tiriship yetkiningge.

Emdi ajiz, béchare el emessen,

Kününg qarap qalghan bir ketminingge,

Yashaydighan boghulup dert-ghémingge! ?