Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitétining bu yilliq yéngi doklatida xitayning “Dinni xitaychilashturush” siyasiti qattiq tenqidlen'gen
2024.09.25
Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitéti (USCIRF) 23-séntebir küni mexsus doklat élan qilip, xitayning mejburlash xaraktérlik diniy siyasetlirining xitaydiki diniy muhitini tüptin özgertipla qalmastin, belki yene xelq'ara diniy étiqad erkinlikigimu xiris peyda qilghanliqini otturigha qoyghan.
Amérika xelq'ara diniy erkinlik komitétining bu yilliq doklatida, xitayning diniy erkinlikke sistémiliq, da'imliq we ashqun shekilde dexli-teruz qilghanliqi؛ shunga amérika tashqi ishlar ministirliqining xitaygha “Alahide diqqet qilidighan dölet” qatarida mu'amile qilishini tewsiye qilghan.
Doklatida munular otturigha qoyulghan: “Dinni xitaychilashturush, xitayning mejburlash xaraktérlik diniy siyasitidur. Shi jinping xitay kompartiyesining aliy rehbiri bolush süpiti bilen xitayda mejburlash xaraktérlik ‛dinni xitaychilashturush‚ siyasitini yolgha qoyup, xitaydiki diniy muhitni tüptin özgertti. Xitay hökümiti xitaychilashturush, yeni diniy guruppilarni xitay kompartiyesining siyasiy yönilishige we marksizmche diniy qarashqa pütünley boysundurush arqiliq, uni hökümetning diniy ishlarni bashqurushtiki yadroluq pirinsipigha aylandurdi. Qanuniy belgilime we dölet kontrolluqidiki diniy teshkilatlar arqiliq, xitay kompartiyesining idé'ologiyesini buddistlar, katoliklar, pirotéstant xiristiyanliri we musulmanlarning diniy hayatining hemme tereplirige singdürdi. Ular yene xitay kompartiyesining siyasiy yönilishige zit dep qarighan diniy étiqad we chüshenchilerni her xil namlarda yoqatti.”
Doklatta yene xitayning “Dinni xitaychilashturush” siyasitining xelq'ara diniy étiqad erkinliki we bu heqtiki qanun-belgilimilergimu dexli-teruz shekillendürgenliki tekitlen'gen.
Doklatta yene xitayning amérikadiki yuqiri téxnika shirketlirining téxnikiliridin özleshtürüp alghan chiray tonush we bashqa yuqiri iqtidarliq teqib sistémisidin ünümlük paydilinip, xitay puqralirining diniy étiqad erkinlikige dexli-teruz qilghanliqi, hetta dölet halqighan basturush bilen shughullinip, amérikani öz ichige alghan erkin dunyadiki kishilerning étiqad muhitighimu yaman tesir peyda qilghanliqi eskertilgen.