Malaysiya Uyghurlargha qaritilghan kishilik hoquq depsendichilikini tekshüridighanliqini élan qildi
2019.12.30
Malaysiya tashqi ishlar ministiri seyfettin abdulla xitay hökümitining Uyghurlargha qaritilghan étnik kemsitish we kishilik hoquq depsendichilikini tekshüridighanliqini élan qilghan. Seyfettin abdulla bu sözlerni malaysiyada Uyghurlarning weziyitige da'ir munazire qozghalghan, shundaqla xitayning Uyghurlarni basturushigha qarshi keng kölemlik namayishlar partlighan mezgilde qilghan.
Bu munazire we namayishlar xitay hökümiti 12-ayning otturilirida “Shinjang sen'et ömiki” ni malaysiyagha élip chiqip, özining Uyghur rayonidiki siyasitini keng kölemlik aqlashqa kirishkendin kéyinla partlighan. Türkiye anatoliye agéntliqining xewer qilishiche, malaysiya tashqi ishlar ministiri seyfettin abdulla hökümetning malaysiya “Xelq'ara islamiy chüshenche we medinidet inistituti” ni Uyghurlargha qaritilghan zulum we tutqunlargha da'ir bayanlarni tekshürüshke buyrighanliqini bildürgen.
Seyfettin abdulla malaysiyaning Uyghur mesilisige soghuqqan pozitsiye tutidighanliqini bildürüp: “Malaysiya bu mesilide xitay hökümitining doklatlirigha qara qoyuq ishenmeydu, shundaqla uni ochuq ashkarimu tenqid qilmaydu” dégen. U, Uyghurlarning lagérlargha qamilip, xorlashqa uchrighanliqigha da'ir bayanlarning muhimliqini tekitlep, “Bu bayanlarning hemmisini delillishimzi kérek” dégen. Lékin seyfettin abdulla bu bayanlarni qandaq delilleydighanliqini chüshendürmigen. Mutexessislerning ilgiri sürüshiche, nöwette, xitay hökümiti özining qilmishini ret qilip, Uyghurlargha “Kespiy terbiye” bériwanliqini ilgiri sürisimu, lékin uning Uyghur medeniyiti, ana tili we diniy étiqadini chekligenliki, milyonlighlan Uyghurni lagérlargha qamap, tutqunlarni xorlighanliqigha da'ir ishenchlik deliller bar iken.