Малийә вақти гезити: “хитай билән болған мунасивәттики тутуруқсизлиқ шинҗаңни патқаққа паттуруп қойди”

Мухбиримиз әркин
2023.03.06

Әнглийәниң нопузлуқ гезитлиридин “малийә вақти” гезити 6-март елан қилған бир мақалида, хитай билән болған мунасивәтләрдики тутуруқсизлиқ уйғур елини қийин әһвалда қойғанлиқи, хитайға қаритилған үнүмсиз җаза вә қуруқ келишимләрниң районниң кишилик һоқуқ вәзийитини яхшилиялмиғанлиқини билдүрүлгән. “малийә вақти” гезитиниң мухбири йүән яң қәләмгә алған “хитай билән болған мунасивәттики тутуруқсизлиқ шинҗаңни патқаққа паттуруп қойди” мавзулуқ мақалида көрситилишичә, ‍өткән айда уйғур аптоном райониниң рәиси әркин туниязниң лондон билән брюсселни зиярәт қилиш пилани қаттиқ қаршилиққа учрап бикарқилиниши, “явропаниң шинҗаңға арилишишиға алақидар техиму чоңқур бир мәсилини йорутуп бәргән”.

Мақалида, әркин туниязниң ким билән көрүшүши, қачан җаза йүргүзүлүшидин техиму муһим бир соал барлиқи, у болсиму “явропа һөкүмәтлириниң шинҗаңдики қәбиһликкә хатимә бериштә ишқа ашурғили болидиған нишани немә? әгәр бундақ бир нишан болмиса, немиләрни қилалайду” дегән соал икәнлики билдүрүлгән.

Мақалида оттуриға қоюлишичә, б д т да өткән йили болған шинҗаңда тәкшүрүш елип бериши тоғрисидики муназирә, бу ишта хитай билән сөзлишиш арқилиқ униңға тәсир көрситиш мүмкинчиликиниң йоқ дейәрлик икәнликини көрсәткән. Мақалида, “һакимийәт һәр қандақ тәнқидкә җаваб беришни халимиғанда, ишәнч турғузушқа бир бошлуқ қалмайдиғанлиқи, бу, хитай шинҗаң мәсилисидә һәргиз ғәрбниң тәсиригә учримайду, дегәнлик болмисиму, бирақ илгири бу тәсирләрниң көпинчисиниң зиянлиқ болғанлиқи” илгири сүрүлгән. Мақалида қәйт қилинишичә, “шинҗаңдин кәлгән парчә-пурат хәвәрләр дипломатик истратегийәдики негизлик бир мәсилини намаян қилған болуп, “үнүмлүк сөһбәт һәрикәтниң тәһдит яки мәлум бир һәрикәт пилани болған тәләпниң йәткүзүлүши” ни билдүрсиму, лекин явропа һөкүмәтлириниң хитай билән болған алақилиридә даим буниң бири ишлитилсә, йәнә бири ишлитилмигән, үнүмсиз җаза яки тутуруқсиз келишимләргә мәһкум болуп қалған.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.