Piroféssor ablet xojayéf: Uyghurlarning oq-yiltizi, yeni tüp étnik menbesi yü'éji-oghuzlardur

Özbékistan penler akadémiyesining yétekchi tetqiqatchisi, piroféssor, tarix penliri doktori, bashlan'ghuch we ottura mekteplerni Uyghur élide tamamlighan, sabiq sowét ittipaqi dewride moskwada tarix penliri doktori unwanigha érishken, ömür boyi xitay tarix menbeliri boyiche ottura asiya we Uyghurlar tarixini tetqiq qilghan ablet xojayéf ependining qarishiche, Uyghur diyari Uyghurlar étnik jehettin peyda bolghan we rawajlan'ghan asasliq jaydur. U, qedimki xitay tarixiy menbeliride qeyt qilin'ghan nechche onlighan qebililer ichide miladidin ilgiriki 3-esirlerge tutashqan yü'éji yaki kéyinkiler yawchi dep atighan qebilining “Oghuz”, “Oghuziye” sözidin kélip chiqqanliqi we biwasite Uyghurlarning étnik menbesige munasiwetlik ikenlikini otturigha qoydi. Uning qarishiche, Uyghur sözi bilen oghuz sözi oxshash bolup, bu ikkisi esli bir xelqtur. Uning qarishiche, gerche yü'éjilarning xitay menbeliride körsitilgen waqti miladidin ilgiri 3-esirlerge tutashsimu, emma ular uningdin yiraq qedimki dewrlerdila mewjut idi.

 U, xitay hökümiti élan qilghan “Shinjang tarixi aqtashliq kitabi” diki we xitay tarixchilirining tetqiqatliridiki Uyghurlarning étnik menbesi we kélip chiqish tarixini qisqa körsitish hemde Uyghur diyaridin ayrip, peqet “9-Esirde shinjanggha köchüp kelgen” dégen yekünlerni ret qilip, Uyghurlarning kélip chiqqan we bügünki zaman milliti bolup shekillen'gen zéminning biwasite Uyghur diyari ikenlikini otturigha qoydi. U, köz qarashlirini xitayning qedimdin dawamlashqan tarixiy eserliri, tarixiy menbeliridiki melumatlargha tayinip otturigha qoyidu.

81 Yashliq piroféssor ablet xojayéf, ottura asiya we Uyghurlar tarixigha a'it 20 din artuq kitab we köp sandiki maqalining aptorliri, u eserlirining mutleq köpini rus tilida yazghan we moskwa hem tashkentte rus tilida neshr qilghan. U, 1990-yillarda özbékistanning xitaydiki elchixanisida yuqiri derijilik diplomatiye xadimi süpitide xizmet qilip, köp tarix matériyallirini toplighanidi.