B d t neshriyat mehkimisining yighinida xitayning Uyghur irqi qirghinchiliqini toxtitishi chaqiriq qilindi

Frankfurt kitab yermenkisi jeryanida birleshken döletler teshkilati neshriyat mehkimisi teshkilligen yighinida london uniwérsitéti afriqa we sherqshunasliq institutining tetqiqatchisi we sha'ir eziz eysa elkün Uyghurlarning pikir erkinliki we neshriyat hoquqining dexli-teruzgha uchrawatqanliqini Uyghur irqi qirghinchiliqi bilen birleshtürüp bayan qilghan. Shundaqla, yighinda dunyani xitayning Uyghurlargha qaratqan irqi qirghinchiliqini toxtitishi chaqiriq qilin'ghan.

2024-Yilliq frankfurt kitab yermenkiside, birleshken döletler teshkilati neshriyat mehkimisi “Hékaye éytishmu kishilik hoquq” (Storytelling is a Human Right) dégen nam astida pikir erkinliki we neshriyat hoquqini ilgiri süridighan bir pa'aliyet orunlashturghan. Bu pa'aliyetke italiye, sudan, erméniye, ukra'ina we Uyghurlardin bolup besh neper aptor (yazghuchi we sha'ir) teklip qilin'ghan. Bu pa'aliyette birleshken döletler teshkilati neshriyat mehkimisining mes'uli meri gilen (Mary E. Glenn) Söz qilip mundaq dégen: “Hékaye éytishmu kishilik hoquq hésablinidu. Dunyadiki démokratiyege qarshi küchler bu xil pikir erkinlikini özlirining hakimiyitige qarshi tehdit hésablaydu. Hékayiler adaletsizliklerni pash qilip, uninggha qarshi heriketke ötishimizge we tepekkur qilishimizgha ilham béridu”.

Eziz eysa elkün

2024-Yilliq frankfurt kitab yermenkisidiki birleshken döletler teshkilati neshriyat mehkimisi orunlashturghan “Hékaye éytishmu kishilik hoquq” dégen pa'aliyetke qatnashqan london uniwérsitéti afriqa we sherqshunasliq institutining tetqiqatchisi we sha'ir eziz eysa elkün radiyomiz ziyaritini qobul qilip mundaq dédi: “Men bu xelq'araliq pa'aliyetke alahide teklip bilen qatniship, Uyghurlarning pikir erkinliki we neshriyat hoquqining dexli-teruzgha uchrawatqanliqini Uyghur irqi qirghinchiliqi we medeniyet qirghinchiliqi bilen birleshtürüp bayan qildim”.

Birleshken döletler teshkilati neshriyat mehkimisi orunlashturghan pa'aliyetke qatnashqan gésen uniwérsitéti (Giessen University) Uyghur edebiyati tetqiqat türining yardemchi tetqiqatchisi we istanbul uniwérsitétining kandidat doktori sen'et xanim bu pa'aliyet heqqide tesiratini sözlep mundaq dédi: “Bu pa'aliyetke qatnashquchilar bir Uyghurning öz kechürmishliri arqiliq Uyghur irqi qirghinchiliqigha shahit boldi. Uyghurlarning heqiqiy ehwalini toghra tonutush üchün bu nahayiti yaxshi bir sehne boldi. Qelemning we ijtima'iy taratqularning küchige sel qarighili bolmaydu. Bu pa'aliyet Uyghur dawasini xelq'aragha anglitishta muhim ehmiyetke ige”.

Eziz eysa elkün ependi axirda, birleshken döletler teshkilati neshriyat mehkimisi orunlashturghan bu muhim yighinda dunyadin Uyghur irqi qirghinchiliqini toxtitishqa chaqirilghanliqini alahide tilghan aldi.

Eziz eysa elkün

2024 Yilliq frankfurt kitab yermenkiside yene, gérmaniyening gésen uniwérsitéti (Giessen University) “Uyghur medeniyiti yoqiliwatqanda shé'irning küchi” namliq bir yighin teshkilligen. Bu yighinda Uyghur élidiki pikir erkinliki we neshriyat hoquqi depsendichilikke uchrishishi, Uyghur yazghuchi we sha'irlarning échinishliq qismetliri, shundaqla Uyghurlargha qarshi élip bériliwatqan medeniyet qirghinchiliqi tonushturulghan. Bu yighinni teshkilligüchi we yighin'gha riyasetchilik qilghuchi doktor mixayél reyinxard hés (Michael Reinhard Hess) bizge bu yighinning mezmuni we meqsiti heqqide tepsiliy chüshenche berdi.

Igilishimizche frankfurt kitab yermenkisi dunyadiki eng chong kitab soda yermenkisi hésablinidiken. Frankfurt kitab yermenkisi 16-öktebirdin 20-öktebirgiche gérmaniyening frankfurt shehiride ötküzülgen. Yermenkige neshriyatchi, wakaletchi, kitab satquchi, kutupxana wekili, tetqiqatchi, kino ishligüchi, terjiman, sen'etkar, aptor, asare-etiqe yighip saqlighuchi we bashqa kesiptikilerdin bolup köp sanda kishi qatnashqan.