D u q ning qazaqistandiki wekilliri Uyghur yézilirida jama'et bilen hemsöhbette boldi

Yéqinqi waqitlardin buyan, dunya Uyghur qurultiyining qazaqistandiki wekilliri Uyghurlar merkezlik olturaqlashqan almuta shehiri we uning etrapidiki yéza-mehellilerde ötküziliwatqan yurt-jama'etchilikning her xil pa'aliyetlirige aktipliq bilen qatnashmaqta. Yéqinda dunya Uyghur qurultiyining qazaqistandiki wekilliridin teshkillen'gen bir guruppa Uyghurlar zich olturaqlashqan yéza-mehellilerni arilap, jama'etchilik bilen söhbetleshti we pikir almashturdi.

Biz almuta wilayiti Uyghur nahiyesining chong aqsu rayoni boyiche jem'iyetlik kéngeshning re'isi mehmut ismayilof ependini ziyaret qilip, uningdin bu heqte ehwal igiliduq. U almutadin dunya Uyghur qurultiyining bash meslihetchisi qehriman ghojamberdi bashchiliqida rabiyem abdrimowa, shawket nezerof, eli exmetof qatarliq wekiller guruppasining öz tewelikige qedem teshrip qilghanliqini bildürdi.

U mundaq dédi: “Qehriman aka ghojamberdini yüzmu-yüz körgen waqtim 2009-yili idi. Shu yili wetende qirghinchiliq bolghanda, u Uyghur nahiyesige kelgen idi. Shu waqitta qehriman aka hemme yézilargha bérip, wetende némiler boluwatqanliqini, xitayning xelqimizni qanchilik qiynawatqanliqini, sözliginide, talay ademler közlirige yash élip, yighlap ketken idi. Kéyin almutada yene uchrishishlar bolghanda, biz Uyghur nahiyesidin wekil bolup bérip, u yerlerdimu körüshtuq, yaxshi söhbet boldi. Qandaq qilsaq, wetendiki Uyghurlirimizgha yardem béreleymiz, yardem qolimizni yetküzeleymiz dégen mesililer otturigha qoyuldi. Bizning wetinimiz qazaqistan bolsimu, emma qénimiz Uyghur bolghanliqtin, wetendiki qérindashlirimizning béshigha kün chüshkende biz bir chette qarap turalmaymiz, elwette. Chamimiz yetken da'iride xelqimizge néme yardem qilalaymiz dep, kéche-kündüz oylaymiz.”

Mehmut isma'yilof qazaqistandiki Uyghurlarning, shu jümlidin öz  yurtashlirining nechche yillardin buyan, dunya Uyghur qurultiyi we muhajirettiki Uyghur milliy herikitini maddiy hem meniwiy jehettin qollap kéliwatqanliqini, bundin kéyin yenimu qollashqa teyyar ikenlikini otturigha qoydi. U yene chong aqsuda bolghan uchrishishta, qazaqistandiki Uyghur ana tili we milliy ma'aripining hazirqi ehwali heqqidimu söz bolghanliqini, bu söhbetlerning yéza turghunlirida chongqur tesirat qaldurghanliqini bildürdi.

Ziyaritimizni qobul qilghan dunya Uyghur qurultiyining qazaqistandiki wekili rehim mensurof ependi bu heqte mundaq dédi: “Gérmaniyediki kéngeshtin qaytip kelgendin kéyin, biz erkin exmetof, qehriman aka wekillerni qaytidin yighip, emdi buningdin kéyin néme ishlarni qilimiz dégenni meslihetleshtuq. Qazaqistanda yashawatqan Uyghurlarning mushu ishlardin anche xewiri yoq iken. Shuning üchün biz bir guruppa yarkent tewesige bérip, shu yerde pa'aliyetlerni ötküzduq, yigit bashlirigha, medeniyet merkezlirige we xelqqe chüshendürüsh berduq. Biz qazaqistan qanunigha ita'et qilimiz. Biz xelqimizning tinch we chirayliq usullarda ish élip bérish toghriliq chüshendürsh bériwatimiz.”

Rehim mensurof yene charin, aqsu, chonja, chélek we bashqimu yézilarda türlük uchrishishlarni ötküzüwatqanliqini, xelqning ang-sézimining kötürülüp, wetenning azadliqigha, erkinlikige bolghan ishenchning küchiyiwatqanliqini bildürdi.  U xelq arisida teshwiq-terghibat ishlirini buningdin kéyin yenimu janlanduridighanliqini tekitlidi.

Buningdin bir yérim ay ilgiri gérmaniyening myunxén shehiride bolup ötken ikkinchi nöwetlik sherqiy türkistan milliy kéngishi, yéqinda muhajirette yashawatqan Uyghurlarning “5-Iyul ürümchi qirghinchiliqi” ning 13 yilliqini xatirilesh pa'aliyetliri we shundaqla Uyghurlargha a'it bashqimu mesililerge béghishlan'ghan türlük pa'aliyetlerning uyushturulushi, pütün dunyadiki Uyghur jama'etchilikini, jümlidin qazaqistan Uyghurlirini küchlük hayajan'gha saldi. Bu heqte qazaqistanning ammiwiy axbarat wasitiliri xewer bermigen bolsimu, emma ijtima'iy taratqularda we jama'etchilik arisida bu heqte qizghin muhakimiler qanat yaymaqta.