ھىندونېزىيە تۈرمىسىدىكى ئەخمەت بوزئوغلان: «خىتايغا قايتۇرۇلماسلىقىم ئۈچۈن ئۇيغۇر ۋە خەلقئارا جامائەتتىن ياردەم تەلەپ قىلىمەن»

مۇخبىرىمىز شۆھرەت ھوشۇر
2020.11.06
Hindoneziye-tutulghan-musapir-uyghur.jpg ھىندونېزىيە ھۆكۈمىتى (سولدىن ئوڭغا) ئابدۇل باسىت، بايرام ئالتىنچى ۋە ئەخمەت مەخمۇت قاتارلىقلارغا ھىندونېزىيە تېررورلۇق گۇرۇھىغا قاتنىشىش، چېگرادىن قانۇنسىز كىرىش بىلەن ئەيىبلەپ، ئايرىم-ئايرىم 6 يىللىق قاماق جازاسىغا بۇيرۇغان. 2015‏-يىلى 13-ئىيۇل، جاكارتا.
AFP

ھىندونېزىيە تۈرمىسىدىكى 4 ئۇيغۇردىن ئۈچىنىڭ خىتايغا قايتۇرۇلغانلىقى ھەققىدە خەۋەرلەر تارقالغىلى ئىككى ھەپتىدىن ئارتۇق ۋاقىت ئۆتكەن بولسىمۇ، ئەمما خىتاي ۋە ھىندونېزىيە دائىرىلىرى بۇ ھەقتە تېخى رەسمىي مەلۇمات بەرمىدى. بۇ تۆت مەھبۇستىن نۆۋەتتە تېخى ھىندونېزىيەدە جازا مۇددىتىنى ئۆتەۋاتقانلىقى ئېنىق بولغان ئەخمەت بوزئوغلان ئالدىنقى كۈنى مۇخبىرىمىزنىڭ زىيارىتىنى قوبۇل قىلىپ، ھىندونېزىيەدە ئۆزى بىلەن بىرلىكتە تۇتۇلغان ۋە بىر تۈرمىدە ياتقان ئۈچ سەپدىشىنى خىتايغا قايتۇرۇلدى دەپ پەرەز قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئۇ يەنە ئۆزىنىڭمۇ خىتايغا قايتۇرۇلۇپ كەتمەسلىكى ئۈچۈن خەلقئارا جامائەتتىن ياردەم تەلەپ قىلدى.

سوئال: ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم، سىز ئەخمەت بوزئوغلان بولامسىز؟

جاۋاپ: ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام، شۇنداق، مەن ئەخمەت بوزئوغلان بولىمەن.

سوئال: ۋاقتىڭىز قىس ئىكەن. نەق گەپكە ئۆتەيلى، ئۆزىڭىزنىڭ ياكى ئۆزۈڭلارنىڭ ھىندونېزىيەگە قانداق كېلىپ قالغىنىڭلارنى قىسقىچە دەپ بېرىشنى خالامسىز؟

جاۋاپ: بولىدۇ، بىز تۈركىيەگە مېڭىش سەپىرىدە يول ئىزدەپ بىر مەزگىل ھىندونېزىيەدە تۇرۇپ قالغان، بۇ جەرياندا قولىمىزدىكى پاسپورتتىن مەسىلە بايقىلىپ تۇتۇلۇپ قالدۇق. بىز تەكشۈرۈلىۋاتقان مەزگىلدە بۇ ئىشقا خىتايمۇ ئارىلاشتى. خىتاي بىزنى سوراق قىلدى، خىتاي بىزگە بىرمۇنچە ئىشلارنى ئارتتى ۋە بىزنى «قارا چاپان» دەپ تونۇشتۇردى. شۇنىڭ بىلەن ئۈچ سەپەردىشىم 6 يىللىقتىن، مەن 8 يىللىق كېسىلدىم.

سوئال: ئۈچ سەپەردىشىڭىزنىڭ ئەھۋالى ھەققىدە سىز نېمىلەرنى بىلىسىز؟

جاۋاپ: مېنىڭ بىلىدىغىنىم، بۇ ئۈچ دوستۇمنىڭ 6 يىللىق جازا مۇددىتى توشقان ئىدى، ئەمما پاسپورت مەسىلىسى سەۋەپلىك تۆلەيدىغان جەرىمانىسى بار ئىدى، ئەگەر ئۇ جەرىمانىنى تۆلىمىسە، يەنە 6 ئاي يېتىشى كېرەك ئىدى، خىتاي شۇ جازا پۇلىنى تۆلەپ ئۇلارنى ئېلىپ كەتتى.

سوئال: خىتاينىڭ شۇ جازا پۇلىنى تۆلىگەنلىكىنى سىز قانداق بىلدىڭىز؟

جاۋاپ: جازا مۇددىتى توشقان كۈنى كېچە سائەت 12 گە 10 مىنۇت قالغاندا، 3 دوستۇمنى چاقىرتىپ ئېلىپ چىقىپ كەتتى. ئۇلارنى شۇ جازا پۇلىنىڭ كونسۇلخانا تەرىپىدىن تۆلەنگەنلىكى ھەققىدىكى قەغەزگە قول قويغۇزۇپتۇ. ئىمزاغا باسقان بارماقلىردىكى كۆك رەڭنى كۆردۈم، خوشلىشىۋاتقان ۋاقتىمىزدا ئۇلار ئۆزلىرىمۇ دەپ بەردى.

سوئال: سىلەر بىر كامىردا يېتىۋاتقانمۇ؟

جاۋاپ: تۆتىمىز ئايرىم-ئايرىم تۆت ئۆيدە، ئەمما سۆزلىشىپ تۇرۇش ئىمكانىمىز بار ئىدى، ئۇلار تۈرمىدىن ئايرىلىدىغان چاغدا يېرىم سائەتچە خوشلىشىش پۇرسىتىمىز بولدى.

سوئال: تۈرمە خادىملىرى ئېنىق ھالدا خىتاي كونسۇلخانىسى جەرىمانەڭلارنى تۆلىدى، دەپتىمۇ؟

جاۋاپ: ياق، پەقەتلا كونسۇلۇڭلار تۆلىدىلا دەپتۇ. تۈرك كونسۇلى ياكى خىتاي كونسۇلى تۆلىگەنلىكىنى دېمەپتۇ.

سوئال: شۇ رەسمىيەتلەرگە ئىمزا قويۇۋاتقان چېغىدا يانلىرىدا ئادۋوكاتى يوقمىكەن؟

جاۋاپ: يوقكەن، چۈنكى ئاخباراتچىلار بىلىپ قالدۇ، دەپ ئادۋۇكاتىنىمۇ چاقىرماپتۇ، ھەتتا دوستلىرىم ساقچىلارنىڭ ئەتراپدىكىلەرگە مۇخبىرلار ئۇقۇپ قالمىسۇن، گەپ سوراپ ئاۋارە قىلىدۇ، دېگەنلىرىنىمۇ ئاڭلاپتۇ.

سوئال: بۇ پۇرسەتتە ئۇيغۇر ياكى خەلقئارا جامائەتكە دەيدىغان گەپ-سۆزلىرىڭىز بارمۇ؟

جاۋاپ: ۋاقتىم بەك ئاز قالدى، بەش مىنۇتلا گەپ قىلىشىمغا رۇخسەت بار. دەيدىغىنىم: بىزنى خىتاي «قارا چاپان» دەپ ئەيىبلىدى، بىز «قارا چاپان» نىڭ نېمىلىكىنى بىلمەيدىغان كىشىلەر.  بىزنىڭ تۈركىيەگە يول ئىزدەپلا ھىندونېزىيىەگە كېلىپ قالغان يېرىمىز بار، باشقا ھېچ ئىشنى بىلمەيمىز. مەن ئۇيغۇر ۋە خەلقئارا جامائەتنىڭ ماڭا ياردەم قىىلىشىنى، خىتايغا قايتۇرۇلۇپ كەتمەسلىكىم ئۈچۈن تۈركىيە ياكى باشقا بىر دۆلەتكە بېرىپ پاناھلىنىشىمغا ياردەملىشىشىنى تەلەپ قىلىمەن.

سوئال: «قارا چاپان» دېگىنىڭىز تېرورلۇق ئەيىبلمىسىمۇ؟

جاۋاپ: شۇنداق، خىتاينىڭ تېرورلۇق ئەيىپلمىسى.... كەچۈرۈڭ، ۋاقتىم توشۇپ قالدى....

سوئال: مۇشۇ سوھبەت خاتىرىمىزنى ئاخباراتقا ئاشكارىلىشىمغا  قوشۇلامسىز؟

جاۋاپ: قوشۇلىمەن، رەخمەت...

پىكىر قوشۇڭ

رادىئونىڭ ئىشلىتىش شەرتلىرىگە ئاساسەن، پىكىرلىرىڭىز تەكشۈرگۈچىلەر تەرىپىدىن تەستىقلىنىشى ۋە مۇۋاپىق دەرىجىدە تەھرىرلىنىشى تۈپەيلى، تور بەتتە دەرھال پەيدا بولمايدۇ. سىز قالدۇرغان مەزمۇنغا ئەركىن ئاسىيا رادىئوسى جاۋابكار بولمايدۇ. باشقىلارنىڭ كۆز قارىشى ۋە ھەقىقەتكە ھۆرمەت قىلىشىڭىزنى سورايمىز.