Hindonéziye türmisidiki exmet boz'oghlan: “Xitaygha qayturulmasliqim üchün Uyghur we xelq'ara jama'ettin yardem telep qilimen”

Muxbirimiz shöhret hoshur
2020.11.06
Hindoneziye-tutulghan-musapir-uyghur.jpg Hindonéziye hökümiti (soldin onggha) abdul basit, bayram altinchi we exmet mexmut qatarliqlargha hindonéziye térrorluq guruhigha qatnishish, chégradin qanunsiz kirish bilen eyiblep, ayrim-ayrim 6 yilliq qamaq jazasigha buyrughan. 2015‏-Yili 13-iyul, jakarta.
AFP

Hindonéziye türmisidiki 4 Uyghurdin üchining xitaygha qayturulghanliqi heqqide xewerler tarqalghili ikki heptidin artuq waqit ötken bolsimu, emma xitay we hindonéziye da'iriliri bu heqte téxi resmiy melumat bermidi. Bu töt mehbustin nöwette téxi hindonéziyede jaza mudditini ötewatqanliqi éniq bolghan exmet boz'oghlan aldinqi küni muxbirimizning ziyaritini qobul qilip, hindonéziyede özi bilen birlikte tutulghan we bir türmide yatqan üch sepdishini xitaygha qayturuldi dep perez qilidighanliqini bildürdi. Shuning bilen bir waqitta u yene öziningmu xitaygha qayturulup ketmesliki üchün xelq'ara jama'ettin yardem telep qildi.

So'al: essalamu eleykum, siz exmet boz'oghlan bolamsiz?

Jawap: we'eleykum essalam, shundaq, men exmet boz'oghlan bolimen.

So'al: waqtingiz qis iken. Neq gepke öteyli, özingizning yaki özünglarning hindonéziyege qandaq kélip qalghininglarni qisqiche dep bérishni xalamsiz?

Jawap: bolidu, biz türkiyege méngish sepiride yol izdep bir mezgil hindonéziyede turup qalghan, bu jeryanda qolimizdiki pasporttin mesile bayqilip tutulup qalduq. Biz tekshürüliwatqan mezgilde bu ishqa xitaymu arilashti. Xitay bizni soraq qildi, xitay bizge birmunche ishlarni artti we bizni “Qara chapan” dep tonushturdi. Shuning bilen üch seperdishim 6 yilliqtin, men 8 yilliq késildim.

So'al: üch seperdishingizning ehwali heqqide siz némilerni bilisiz?

Jawap: méning bilidighinim, bu üch dostumning 6 yilliq jaza mudditi toshqan idi, emma pasport mesilisi seweplik töleydighan jerimanisi bar idi, eger u jerimanini tölimise, yene 6 ay yétishi kérek idi, xitay shu jaza pulini tölep ularni élip ketti.

So'al: xitayning shu jaza pulini töligenlikini siz qandaq bildingiz?

Jawap: jaza mudditi toshqan küni kéche sa'et 12 ge 10 minut qalghanda, 3 dostumni chaqirtip élip chiqip ketti. Ularni shu jaza pulining konsulxana teripidin tölen'genliki heqqidiki qeghezge qol qoyghuzuptu. Imzagha basqan barmaqlirdiki kök rengni kördüm, xoshlishiwatqan waqtimizda ular özlirimu dep berdi.

So'al: siler bir kamirda yétiwatqanmu?

Jawap: tötimiz ayrim-ayrim töt öyde, emma sözliship turush imkanimiz bar idi, ular türmidin ayrilidighan chaghda yérim sa'etche xoshlishish pursitimiz boldi.

So'al: türme xadimliri éniq halda xitay konsulxanisi jerimanenglarni tölidi, deptimu?

Jawap: yaq, peqetla konsulunglar tölidila deptu. Türk konsuli yaki xitay konsuli töligenlikini démeptu.

So'al: shu resmiyetlerge imza qoyuwatqan chéghida yanlirida adwokati yoqmiken?

Jawap: yoqken, chünki axbaratchilar bilip qaldu, dep adwukatinimu chaqirmaptu, hetta dostlirim saqchilarning etrapdikilerge muxbirlar uqup qalmisun, gep sorap aware qilidu, dégenlirinimu anglaptu.

So'al: bu pursette Uyghur yaki xelq'ara jama'etke deydighan gep-sözliringiz barmu?

Jawap: waqtim bek az qaldi, besh minutla gep qilishimgha ruxset bar. Deydighinim: bizni xitay “Qara chapan” dep eyiblidi, biz “Qara chapan” ning némilikini bilmeydighan kishiler.  Bizning türkiyege yol izdepla hindonéziyi'ege kélip qalghan yérimiz bar, bashqa héch ishni bilmeymiz. Men Uyghur we xelq'ara jama'etning manga yardem qi'ilishini, xitaygha qayturulup ketmeslikim üchün türkiye yaki bashqa bir döletke bérip panahlinishimgha yardemlishishini telep qilimen.

So'al: “Qara chapan” déginingiz térorluq eyiblmisimu?

Jawap: shundaq, xitayning térorluq eyiplmisi.... Kechürüng, waqtim toshup qaldi....

So'al: mushu sohbet xatirimizni axbaratqa ashkarilishimgha  qoshulamsiz?

Jawap: qoshulimen, rexmet...

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.