Ilham toxti anisi nasipxan qunaxunning wapatidin xewersiz turmaqta

Norwégiyediki “Uyghuryar fondi” yéqinda türmide jaza ötewatqan piroféssor ilham toxtining anisi nasipxan qunaxunning buningdin ikki yilche awwal wapat bolghanliqi heqqide uchur alghan. Uchurda ilham toxtining anisining yüzini körelmigenliki, hetta ölümidin xewersiz qaldurulghanliqi eskertilgen.

Melum bolushiche ilham toxti tutqun qilin'ghan küni anisi nasipxan béyjingda ilhamning öyide turuwatqan bolup, tutqundin uzun ötmey yurti atushqa qaytip kelgen. Yürek parisining qoligha koyza sélin'ghinigha öz közi bilen shahit bolghan nasipxan anining atushqa kelgendin kéyin eslide bar bolghan qan bésim we yürek késili téximu éghirlashqan. “Uyghuryar fondi” ning yétekchisi abduweli ayupning igilishiche, 10 yilche köz yéshi qurumighan nasipxan ana, 2022-yilining béshida körüsh quwwiti tamamen yoqalghan halette atush sheher ichidiki özi olturushluq a'ililikler qorusida 76 yéshida jan üzgen.

Téléfonimizni qobul qilghan mezkur a'ililikler qorusidiki ahaliler komitéti xadimi nasipxan anining ölüm uchuri heqqide melumat bérishni keskin tonda ret qildi. Mezkur qoruning amanliq xadimi bolsa, nasipxan anining ölümining yéqin uruq-tughqanliri bilenla uzighanliqini bayan qildi. Ölümning addiy we tinch uzighanliqini ilgiri sürgen bu xadim, ölüm murasimi jeryanida saqchilarning musibetlik a'ilini yaki zaratgahliqni nazaret qilidighan ishlarning bolmighanliqini tekitlidi. U yene ilham toxtining anisining depne ishlirigha qatnashturulmighanliqini delillidi.

Nöwette shiwétsiyede yashawatqan sabiq saqchi yolwas ependi ilham toxtining anisining ölüm murasimigha qatnishalmasliq ehwali heqqide tesiratlirini bayan qildi.

Mesilini pisxologiye nuqtisidin közetken yolwas ependining qarishiche, ölüm xewiri gerche achchiq bolsimu ölgüchining yüzini körüsh, wesiyetlirini anglash, xisletlirini eslesh we uning üchün du'a qilish musibet igisining qelbidiki azabni yéniklitidu. Shuningdek hal sorap kelgen yurt jama'etning du'a-tilekliri musibet igisining qelbidiki jarahetni dawalaydu. Ölüm xewirini kéchikip yaki ushtumtut ehwalda anglash bolsa judaliq tuyghusigha hesret we gunahkarliq tuyghusini qétip, musibet igisini hessilep azablaydu.

Shunga yolwas ependi xitay da'irilirining ilham toxtini anisining ölümidin xewersiz qaldurushini “Insaniyliqtin chiqqan qilmish” dep eyibleydu we ilham toxtigha üstilep bérilgen bir jaza dep qaraydu. Yolwas ependining eskertishiche, démokratik döletlerning türme qanunliri mehbusni özgertishni meqset qilghan bolghachqa, mehbusning biwasite a'ile ezaliri wapat bolghan mezgilde a'ilisini ziyaret qilishigha ruxset qilish arqiliq, mehbusqa insaniy nuqtidin tesir körsitish yolini tutidu. Diktatura we mustemlikichi döletlerning türme qanunliri mehbusni rohiy we jismaniy jehettin yoq qilishni meqset qilghan bolghachqa, mehbuslargha bundaq bir insaniy merhemetni artuqche dep qaraydu hemde bu mezgilni üstilep jazalashning bir pursiti, dep tonuydu.