Amérikining mu'awin prézidénti mayk pens sha'ir tahir hamutni qobul qildi

Sha'ir tahir hamut “Diniy erkinlikni ilgiri sürüsh” yighinida amérika dölet ishliri ministiri mayk pompiyo bilen. 2018-Yili 26- iyul. Washin'gton d. S., amérika.

Amérikining mu'awin prézidénti mayk pens “Diniy erkinlikni ilgiri sürüsh yighini” gha qatnishiwatqan bir qisim wekillerni ayrim qobul qilghan. Bularning arisida Uyghur wekil tahir hamutmu bar bolup, u mu'awin prézidént penske Uyghurlar nöwette duch kéliwatqan qiyin mesililer boyiche birqanche türlük telepni otturigha qoyghan.

Mu'awin prézidént mayk pens diniy erkinlikni ilgiri sürüsh yighinidiki nutqidimu Uyghurlarni alahide tilgha alghan idi.

24-Iyuldin buyan amérika dölet ishlar ministirlikide chaqiriliwatqan diniy erkinlikni ilgiri sürüsh yighini 3-künige kelgende Uyghur mesilisi yenimu küchlük rewishte otturigha qoyuldi. 

Yighinning chüshtin burunqi qismi ayaghlishish aldida yighin'gha qedem teshrip qilghan amérikining mu'awin prézidéntni mayk pens yighin keypiyatini téximu yuqiri pellige kötürdi.

Diniy erkilikning dunyaning herqaysi jaylirida oxshimighan derijide depsendichilikke uchrawatqanliqini sanap ötken mu'awin prézidént mayk pens diniy erkinlikni depsende qilish qilmishlirining xitayda barghanche kölemliship we éghirliship bériwatqanliqini sözlep ötkende Uyghurlarni alahide tilgha aldi. 

U mundaq dédi: “Xitayda bashqa diniy guruppilar bilen bir qatarda buddistlar, musulmanlar we xristi'anlar da'im hujumgha uchrap keldi. Échinishliq yéri, hazir biz bu sözlerni qiliwatqan demlerde béyjing da'iriliri minglighan, onminglighan, belki milyonlighan Uyghur musulmanlirini atalmish ‛qayta terbiyilesh lagérliri‚ da qamap turmaqta. Ular u yerde izchil halda özining diniy étiqadi we milliy kimlikini eyiblesh meqset qilin'ghan idiye özgertishke mejburlanmaqta.”

Yighinning dölet ishlar ministirlikide échilghan axirqi bölikidiki yene bir yarqin nuqta bolsa amérikining mu'awin prézidénti mayk pens we dölet ishlar ministiri mayk pompiyoning yighin wekilliridin 10 kishini tallap ayrim qobul qilishi boldi. 

Bularning arisida mezkur yighin we uninggha yandash ötküzülgen her türlük pa'aliyetchilerge 4 kündin buyan izchil ishtirak qiliwatqan Uyghur sha'ir tahir hamutmu bar idi. 

Mayk pens we mayk pompiyo bilen bolghan uchrishish heqqide toxtalghan tahir hamut, özining bu pursettin paydilinip amérikining mu'awin prézidénti mayk penske 3 türlük telepni otturigha qoyghanliqini bildürdi.

Tahir hamut néme üchün öz teleplirini yuqiriqi üch nuqtighila yighinchaqlighanliqidiki seweblerni nöwettiki emeliy shert-shara'it we bu nöwetlik yighindin alghan tejribisige baghlap chüshendürdi.

Tahir hamutning éytishiche, yighin wekillirini ayrim-ayrim qobul qilish ayaghlashqandin kéyin, mu'awin prézidént mayk pens amérikining da'im heqqaniyet terepte turidighanliqini bildürgen.

Amérika dölet ishlar ministirliqi uyushturghan diniy erkinlikini ilgiri sürüsh yighini 26-iyul kechqurun amérika paytexti washin'gton'gha jaylashqan “Irqiy qirghinchiliq muzéyi” diki pa'aliyetler bilen xulasilinidu. 

Yighin amérika dölet ministirlikide resmiy échilishtin burun yighin'gha munasiwetlik deslepki pa'aliyetlermu mezkur muzéyda bashlighan idi.

“Irqiy qirghinchiliq muzéyi” 1940-yillirida natsistlar gérmaniyesining ziyankeshlikige uchrighan we bu jeryanda qirghin qilin'ghan yehudiylarning paji'esi bash téma qilin'ghan muzéy.

Muzéydiki pa'aliyet béshida sözge chiqqan amérika dölet ishlar ministirliqining xelq'ara diniy erkinlikke mes'ul alahide elchisi sam brownbek bu yighinni uyushturushtiki meqsetning dunyada yene mushundaq chong tiptiki irqiy qirghinchiliq yüz bérip qélishining aldini élish ikenlikini alahide tekitligen.