Kishilik hoquq organliri xelq'ara iqtisadiy tereqqiyatning yadrosi kishilik hoquq bolushi kérek, dédi

Bügün, xelq'ara kechürüm teshkilati, iqtisadiy we ijtima'iy hoquqlar merkizi, ayallar tereqqiyat hoquqi birleshmisi qatarliq 18 kishilik hoquq orgini birleshme bayanat élan qilip, kishilik hoquq - xelq'ara iqtisadiy tereqqiyatning yadrosi bolushi kérek, dep telep qildi.

Ular bu chaqiriqini birleshken döletler teshkilati yéngi iqtisadiy tereqqiyat küntertipini békitip chiqish aldida élan qilghan bolup, uningda muqim we uzun muddetlik iqtisadiy tereqqiyat bilen kishilik hoquqning zich munasiwiti tekitlen'gen. Uyghur közetküchiler bolsa xitay hökümitini Uyghur élide iqtisadiy tereqqiyat pilanlirini yolgha qoyghanda aldi bilen yerlik xelqlerning menpe'etini chiqish qilish, yerliklerning hoquqlirigha hörmet qilishqa chaqirdi.

Hörmetlik radi'o anglighuchilar, mushu ayning axiri herqaysi dölet rehberliri 2015 - yilidin kéyinki iqtisadiy tereqqiyat küntertipini békitip chiqish üchün birleshken döletler teshkilatining sahibxanliqida bir arigha jem bolidu. Mezkur yighinda birleshken döletler teshkilati yolgha qoyghan iqtisadiy tereqqiyat pilanini ghelibilik ishqa ashurup, omumyüzlük halda parawanliqni berpa qilish pilanlirining qurulmisi békitilip chiqidu. Bu yighinda b d t gha qarashliq 60 organ, dunya bankisi we xelq'ara pul - mu'amile fondi qatarliq organlar we herqaysi dölet rehberliri qatnishidu. Bügün mana mushu munasiwet bilen xelq'aradiki héchqandaq hökümetke qarashliq bolmighan 18 musteqil kishilik hoquq orgini birliship bayanat élan qilip, b d t gha xitab qildi. Ular “Bu yéngi tereqqiyat pilan qurulmisi choqum puqralarning küchini ashurup, ularning kishilik we ijtima'iy hoquqlirini depsende qilghan hökümetlerge qarshiliq bildürüsh iqtidarini ashurushqa qaritilghan bolushi kérek” dédi.

Ular yene, herqaysi hökümetlerni namratliqni keltürüp chiqiriwatqan amillargha merkezlishish, puqralarning eng asasiy ijtima'iy qoghdinish hoquqlirini kapaletke ige qilish heqqide agahlandurup “Herqaysi dölet hökümetliri ijtima'iy - siyasiy hoquq bilen iqtisadiy hoquqning bir - biri bilen zich baghlinishliq ikenlikini tonup yétip, her ikki jehettiki tereqqiyatqa oxshash ehmiyet bérishi kérek” dédi.

Mezkur chaqiriqnamide alahide otturigha qoyulghan mesililer bolsa, puqralarning yer we öy - mülk hoquqigha kapaletlik qilish, ayallarning tereqqiyattiki ornini tonush, puqralarning sehiye xizmetliridin paydilinishigha kapaletlik qilishtin ibaret bolup, ular herqaysi hökümetlerni oxshimaydighan irq, dindiki kishilerning, yerlik xelqlerning, az sanliqlarning, ayallarning yuqiridiki heqlirini kapaletke ige qilghan asasta tereqqiyatni yolgha qoyushi kéreklikini, bundaq bolmaydiken, muqim we uzun muddetlik tereqqiyattin söz ichishning mumkin bolmaydighanliqini tekitligen.

Bügün, dunya Uyghur qurultiyimu bu munasiwet bilen radi'omizgha bayanat bérip, dunyadiki eng chong tereqqiy qiliwatqan dölet we her terepke qurulush, tereqqiyat nami astida meblegh séliwatqan xitayni yuqiridiki chaqiriqlargha qulaq sélishqa chaqirdi.

5 - Iyul ürümchi weqesidin kéyin xitay hökümiti“Shinjang xizmet yighini” échip, Uyghur aptonom rayonida iqtisadni yükseldürüp, menggülük eminlik berpa qilidighanliqini jakarlighan idi.

Shundin buyan Uyghur aptonom rayonluq hökümet da'irilirining teshwiqatlirida, 19 ölke, sheherning meblegh sélishi bilen, rayonda iqtisadning yüksilip, xelq turmushida bolupmu déhqanlar turmushida yüksilish bolghanliqi heqqidiki xewerler köplep bérildi. Halbuki, radi'omiz igiligen uchurlarda bizge ehwal inkas qilghan déhqanlar bolsa, buning eksini ilgiri sürmekte. Igilishimizche, 19 ölkidin kelgen xitay shirketlirining yerlishishi netijiside, déhqan, charwichilar yerlirini bu shirketlerge stip bérishke mejburlan'ghanliqi sewebidin yerliridin ayrilishqa mejbur bolghan. Uyghur élide tereqqiyat we ish pursiti yaritip béridighanliqi hedep teshwiq qilin'ghan bu xitay shirketliri yerliklerdin ishchi qobul qilish emes, belki özi bilen bille köchmen ekelgen. Nopusning köpiyip, rayonda hemme nersining bahasi ösken. Rayondiki xizmet pursetliri yenila xitay köchmenlirige bérilgenliki üchün, yerlik Uyghurlar yenila ishsizliq, namratliq halitidin qutulalmighan.

Xitay hökümiti bolsa yéqinqi yillardin buyan Uyghur élining bayliqlirini xitay ölkilirige toshush xizmiti türlirining sanini we sür'itini hessilep ashurdi. Mesilen, 2014 - yili pütüp ishqa kirishishi kütülüwatqan Uyghur élining tokini ichkirige yetküzüsh qurulushi mana mushularning ichidiki peqetla biri. Buningdin sirt, Uyghur élidiki xewer menbeliride her küni dégüdek yéngi néfit, tebi'iy gaz baziliri, kömür, mis we bashqa qimmetlik kan bayliqliri zapasliri tépiliwatqanliqi yaki ularni pishshiqlap ishlesh sür'itining éshiwatqanliqi heqqide xewerler her küni dégüdek uchraydu. Emma Uyghur rayonluq hökümet da'iriliri Uyghur élidin chiqqan bayliqlardin yerlik xelqlerge zadi qanchilik nep tégiwatqanliqi heqqide héchqachan éniq bir melumat bérip baqqan emes. Uyghur rayonluq ijtima'iy penler akadimiyisi teripidin élan qilin'ghan 2012 - yilliq “Kök tashliq kitab”ta 2012 - yilining deslepki 3 mewsumida Uyghur élining omumi ishlepchiqirish miqdari, aldinqi yilning oxshash mezgilidin 11.5 Pirsent ashqanliqi, sheher, bazar puqralirining kirimining1.14 Pirsent ashqanliqi, yéza, kent puqralirining kirimining 5.19 Pirsent örlep, 5151 somgha yetkenlikini bildürgen. Biraq uningdimu Uyghurlar bilen xitay köchmenlirining iqtisadtiki bu xil tereqqiyatta qandaq salmaqni igileydighanliqi tilgha élinmighan. Uyghur közetküchiler bolsa, Uyghur élidiki halqima tereqqiyattin yerlik xelqlerning emes, belki xitay köchmenlirining béyiwatqanliqigha ishinidu. Dilshat rishit ependi Uyghur élidin chiqiwatqan bayliqlardin aldi bilen yerlik xelqlerning paydilinishi kéreklikini bildürüp, xitayni xelq'ara qanunlargha hörmet qilishqa chaqirdi.