Bir a'ilining paji'esi: “Acha-singil tutqunda, igisiz qalghan 4 balining dériki yoq”

Bulturdin buyan Uyghur diyarida dawamlishiwatqan keng kölemlik tutqunda ürümchi shehiri tengritagh rayonidiki “Altun bulaq soda sariyi” da tijaret qilidighan qelbinur toxti we shirin'ay toxti isimlik acha-singil ikkiylen tutqun qilin'ghan. Melum bolushiche, ularning tajigül toxti isimlik singlisi 2009- yilidiki “5-Iyul ürümchi weqesi” de tutqun qilinip kéyin jesiti a'ilisige qayturup bérilgen. Igilishimizche, tutqun qilin'ghan bu bir jüp acha-singilning igisiz qalghan 4 balisining eng chongi 12 yash, kichiki emdila 3 yashqa kirgen iken. Radiyomiz ziyaritini qobul qilghan bu a'ilining chet'eldiki tughqanliri igisiz qalghan balilarning teqdiridin qattiq ensirewatqanliqini bildürdi.

Radi'omiz yéqinda tapshuruwalghan bir inkasta 2000-yillarda mexsus sehne kiyimlirini layihelesh we Uyghur artis-riyasetchiliri üchün kiyim zakazliri qobul qilip tonulghan qelbinur toxti we uning perde tijariti bilen shughullinidighan singlisi shirin'ay toxtining 2017-yilidiki tutqunda öyidin élip kétilgenliki tilgha élin'ghan.

Bu a'ilining chet'ellerdiki tughqanliridin arzugül xanimning bildürüshiche, bu yil 48 yashqa kirgen qelbinur toxti 2017-yili 8-ay mezgilide tutqun qilin'ghan iken. Qelbinur toxtining tutqun qilinishigha uning ilgiriki yillarda ikki qétim se'udi erebistan'gha hej tawabi'ati üchün bérip kelgenlikining seweb bolghanliqi perez qilin'ghan bolsimu, emma uning tughqanliri qelbinur toxtining tutulushigha uning ölüm murasimlirida xalisane tebligh qilidighan diniy étiqadi mustehkem bir ayal ikenliki we 3 balisigha qoyulghan süreyye, sümeyye, yehya qatarliq isimlarni özgertish buyruqigha naraziliq bildürgenliki biwasite seweb bolghanliqini ilgiri sürmekte. Bu yil, yeni 2018-yili 1-ayda qelbinur toxtining xoten kériyelik éri memet salihningmu diniy étiqadi seweblik tutqun qilin'ghanliq xewiri kelgen.

Tutqunlarning yene biri shirin'ay toxti bolup, uning yoldishi 5 yil ilgirila késel sewebidin ölüp kelken iken. Shirin'ay perde tijariti bilen ronaq tépip béyighan, kichikidin xitayche mektepte oqughan, adette diniy pa'aliyetlerge qatniship ketmeydighan ayal bolup, uning néme sewebtin tutqun qilin'ghanliqi hazirghiche éniq emes iken. Arzugül xanimning perez qilishiche, shirin'ay toxtining tutqun qilinishigha uning hedisi qelbinur toxtining tutqun qilin'ghanliq xewirini chet'eldiki tughqanlirigha yetküzgenliki seweb bolghan bolushi mumkin iken.

Arzugül xanimning bildürüshiche, nöwette tutqunda turuwatqan acha-singil ikkiylenning tajigül isimlik yene bir singlisi 2009- yili ürümchide yüz bergen “5-Iyul ürümchi weqesi” de éri bilen bille tutqun qilin'ghan iken. Kéyin saqchilar sirtqa ashkarilimasliq sherti bilen tajigül toxtining ölükini a'ilisige qayturup bergen iken. Arzugülning bildürüshiche, “5-Iyul ürümchi weqesi” din kéyin bu a'ile xitay saqchilirining nuqtiliq tekshürüsh obyéktigha aylan'ghan we “Qara tizimlik” tin orun alghan iken.

Ziyaritimiz axirida arzugül xanim yene nöwette bu a'ilide acha-singil ikkiylenning tutup kétilishi bilen 4 balining igisiz we béqimsiz qalghanliqini bildürdi. U yene shirin'ay toxtining 12yashliq qizi zilale ghopur, qelbinur toxtining atalmish “Diniy tüs alghan isimlirini özgertish” telep qilin'ghan 8 yashliq qizi süreyye, 6 yashliq qizi sümeyye we 3 yashliq oghli yehyaning iz- dérikini élishning qiyin boluwatqini ilgiri sürdi. U, ige-chaqisiz qalghan bu balilarning ahaliler komitétidiki kolléktip yeslide turuwatqan bolushi we yaki xitay köchmenlirining béqiwélishigha bériwétilgenlik éhtimalini tilgha élip, özining bu balilarning teqdiridin qattiq endishe qiliwatqanliqini bildürdi.