Xotendiki 97 kadirning jazalinish sewebi heqqide chatma melumatlar: (1)

Xotende bir kent sékrétari nikahni öyide oqutqanliqi üchün jazalandi

Xoten da'iriliri yéqinda jazalighan bir türküm kadirlar ichide “Nikahni öz öyide oqutqan” liqi seweblik jazalan'ghan yene birqanche neper yéza kadiriningmu barliqi ashkarilandi. Bularning biri chira nahiyesidiki bir kent sékrétari salamet memtimindur.

Xoten géziti 10-aprél küni mexsus tepsiliy xewer bérip, yéqinda xotende échilghan kentlerde nuqtida turup ishlewatqan kadirlar xizmiti heqqidiki xulase yighinida bir türküm kadirlarning xizmet intizamigha xilap qilmishliri seweblik jazalan'ghanliqini xewer qildi.

Mezkur xewerde xizmettiki mes'uliyiti seweblik jazalan'ghan 97 neper hökümet kadirining jazalinish sewebi we ulargha bérilgen jazalar heqqide éniqlima bérilgen bolup, xoten chira nahiyisi chaqa yézisi bekchan kentining partkom sékrétari kent bashliqi salamet memtiminning kent partiye yachéykisining sékrétarliq we kent bashliqliq wezipiliridin qaldurulushigha uning “Toyida nikah oqutqan” liqi seweb bolghanliqi tilgha élin'ghan.

Chira nahiyisidin ziyaritimizni qobul qilghan bir xanim, yéza kadirlirining jazalan'ghanliqi heqqidiki xewerni anglighanliqini, salamet memtimin qatarliqlarning jazalinishigha ularning xoten wilayitide yolgha qoyulghan “Nikah-toy murasimini yéza-kentlerdiki belgilen'gen merike zalida ötküzüsh” belgilimisige xilapliq qilghanliqi seweb bolghanliqini bildürdi.

Bu xanim yene nikah we toy murasimini yéziliq hökümetning zalida kadirlarning nazariti astida ötküzüsh belgilimisining bulturdin buyan yolgha qoyulghan yéngi tüzüm ikenlikini, 3 yil ilgiri özi toy qilghan chéghida bu xil belgilimiler yoqluqinimu eskertti.

Salamet memtimin turushluq chaqa yéziliq hökümet ishxanisigha qilghan téléfonimizni mezkur yézining tashkent kentide nuqtida turup ishlewatqan bir xitay kadir aldi.

Uyghur tilidin azzaq sawati bar bu xitay kadir xoten wilayiti boyiche ismi ashkara élan qilinip jazalan'ghan 97 neper hökümet kadirining hökümet xizmitining ijrachiliri turuqluq belgilen'gen qa'ide-nizamlargha xilapliq qilghanliqi üchün jazagha tartilishi kéreklikini éytti.

U yene, xoten wilayiti boyiche bir tutash yolgha qoyulghan jama'et teklip qilinidighan barliq murasimlarning nöwette yéziliq hökümet, yaki kenttiki partkom sékrétarining biwasite nazariti astida yéziliq hökümet we kentlerdiki hökümet belgilep bergen merike zalida ötküzülidighanliqini, belgilimige xilapliq qilghan herqandaq kishining jazalinidighanliqini bildürdi.

Bu xitay kadirdin Uyghurlarda omumlashqan en'eniwi toy murasim aditide nikahning a'ililerde oqulidighanliqidin ibaret bu xil milliy adetning néme sewebtin özgertilgenlikini sorighinimizda, u, bu xil belgilimining jem'iyet muqimliqini chiqish qilip yolgha qoyulghanliqini bildürdi.

U mundaq dédi: “Bu belgilimilerni jenubiy Uyghur rayonida yolgha qoyush heqqide yuqirining buyruqi barliqinila bilimen. Men peqet yuqirining konkrét orunlashturushni ijra qilghuchilardin biri. Bulturdin bashlap pütkül xoten wilayitide yézilarda ötküzülidighan toy murasimlirini yéza-kentlerdiki mulazimet merkizide ötküzüsh yolgha qoyuluptu.

Nikah murasimi yéziliq hökümet belgiligen mulazimet merkizide jayda awam aldida, milliy kadirlarning nazariti astida élip bérilidu. Nikah murasimini öyde ötküzüshni chekleshning sewebi ilgiri bezi diniy zatlar qiz-yigitning toy murasimidiki nikahtin paydilinip, yashlargha ‛qanunsiz diniy anglarni singdürgendin bashqa, döletning birliki we milliy ittipaqliqqa ziyanliq‚ telimlerni bergen. Shunga bu xil qanun'gha xilap diniy telimat herikitining aldini élish üchün, bulturdin bashlap pütün xoten wilayiti boyiche bu xil yerlik belgilime yolgha qoyuluptu. Men bu yil 1-aydin bashlap chaqa yézisigha kelsem bu tüzüm bar iken. Diniy-adetler bilen munasiwiti bar nikah, nezir qatarliq murasimlargha adette xizmet guruppimizdiki milliy kadirlar qatnishidu we nazaret qilidu.”

Xoten da'iriliri ötken hepte élan qilghan 97 kadirning jazalinishigha bezi Uyghur kadirlarning alliqachan adetke aylinip bolghan milliy en'enilerni özining kündilik turmushida ipadiligenliki seweb bolghan.

Xewerdin melum bolushiche, abdujélil isimlik kent sékrétari diniy zatlar we moysipitlar aldida tamaka chekmigenliki üchün “Meydani éniq emes” dégen jinayet artilip, kent sékrétarliq we kent bashliqliq wezipisidin qaldurulghan.

Bir heptidin buyan mezkur weqe xelq'ara taratqularda tenqid obyéktigha aylan'ghan. Bu heqtiki tenqidlerde, xitay hökümitining Uyghurlargha qaratqan radikal siyasiti tenqidlinip, “Hökümetning barghanche radikallashqan siyasiti, xitay hökümiti bilen Uyghurlar otturisidiki eng axirqi halqini üzüp tashlaydu, dep agahlandurulghan.