Uyghur naxshichining “Xo xéy” naxshisi xitayning medeniyet qirghinchiliqining qaysi derijige yetkenlikini körsetti

Xitayning ijtima'iy taratqulirida tarqiliwatqan Uyghur moda naxsha-muzikilirining barghanséri xitayche uslubni élishi muhajirettiki Uyghur sen'etkarlar we közetküchilerning diqqitini tartmaqta. Jümlidin yéqindin buyan Uyghur élide xelq naxshilirini yéngiche uslubta éytip tonulghan yash naxshichilardin adiljan memtiminning xitayning “Yanggér ussuli” muzikisigha tengkesh qilip éytqan “Xo xéy” (吼嘿) namliq naxshisi xitayning ijtima'iy taratqulirida keng taralmaqta.

Mezkur naxshining tékisti Uyghurche bolsimu, ahangi pütünley xitayche, yeni xitayning en'eniwi “Yanggér ussuli” muzikisining ahangida bolup, Uyghur élidiki cholpanlar uningda rol élip, naxshining neqrat qisimida “吼嘿” dep teng towlaydu.

Uningdin bashqa yene widiyoda bir top yashning haraq sorunida qizlargha “Gep étish” i naxshigha sélin'ghan bolup, xitayche tékist Uyghur xelq naxshilirining ahangigha maslashturulghan. Mezkur naxshining widiyosida bolsa zaboy yigitler bilen ussulchi qizlar teshwiqat obyékti bolghan.

Közetküchiler bu xil yüzlinishning ijtima'iy taratqularda keng teshwiq qilinishini xitayning Uyghurlarni medeniyet jehette weyran qilish siyasitining bir qismi dep körsetmekte. Muhajirettiki Uyghur sen'etkarlar bolsa xitayning Uyghur sen'etkarlirini teshwiqat qorali qiliwalghanliqidin ökün'gen.

Firansiyediki “WTFkistan” rok muzika etritining qurghuchisi mirkamil turghun bu heqte radiyomizgha söz qilip, xitay hökümitining mushundaq teshwiqat arqiliq Uyghurlarning medeniyet sen'itige haqaret qiliwatqanliqini tekitlidi. U yene xitayning ezeldin ijtima'iy taratqularda Uyghur qizlirini “Ussulchi guli”, oghullirini “Kawapchi meymeyti” dep teshwiq qilish arqiliq Uyghurlarni pes körsitip kéliwatqanliqini eskertip ötti.

Xitayning CGTN qanilining bu yil séntebirdiki xewirige asaslan'ghanda, xitay kompartiyesining bash sékrétari shi jinping shi jinping merkizi partiye mektipi kursantlirigha bergen yolyoruqida, Uyghur élide “Jungxu'a milletliri ortaq gewdisi éngini berpa qilish” teshwiqatini téximu qattiq kücheytishni telep qilghanidi.

Bu heqte awstraliyediki sen'etkar, Uyghur muqam warisi shöhret tursun xitay hökümitining Uyghurlarning medeniyet sen'itini yoqitish urunushigha bolghan endishisini, shundaqla Uyghur sen'itining yoqalmaydighanliqigha bolghan ümidini bildürdi.

Amérikadiki siyasiy analizchi ilshat hesen ependi bu heqte radiyomizgha söz qilip, Uyghurlarning xitay hökümiti teripidin pütün küchi bilen mangqurtqa aylandurulush kirizisige duch kéliwatqanliqni tekitlidi.

Chén chüen'go 2016-yili Uyghur aptonom rayonigha partkom sékrétari bolghan yillarda “Jungxu'a milletliri ortaq éngi” ni tekitlep, Uyghurlarni “Xitay kimliki” ni qobul qilish, xitaylar bilen “Qoshmaq tughqan” bolush siyasitini yürgüzgen. Buni qobul qilmighanlarni “Diniy esebiy” yaki “Bölgünchi” dégendek qalpaqlar bilen lagérlargha qamighan yaki türmilerge bent qilghanidi.

Qazaqistanliq Uyghur sen'etkar saniyem isma'il Uyghur sen'itining uzun yilliq tarixqa ige ikenlikini tekitlep, muhajirettiki Uyghur sen'etkarlarni bu medeniyetke ige chiqishqa chaqirdi.