“Qanunsiz” kitab saqlighan jappar ablimitning yette yilliq qamalghanliqi delillendi

Türkiyede yashawatqan yopurghiliq muhajirlardin biri öz yurtdashliridin anglighanlirigha asasen, öz mehellisidiki jappar ablimitning yette yilliq qamaqqa höküm qilin'ghanliqini, bu qamaq jazasigha peqet kitab saqlighanliqining seweb bolghanliqini inkas qildi. Uning déyishiche, 2014 ‏-yili xitay da'iriliri pütün ahalilerni qolliridiki barliq “Qanunsiz” ün-sin buyumliri we kitab-matériyallarni tapshurushqa dewet qilghanda beziliri waz kéchelmeslik, beziliri qoyghan jayini untulup qélish sewebidin qolliridiki bir qisim kitablar saqlinip qalghan.

2017-Yildiki chong tutqun bashlan'ghanda öyler, ambarlar we öydiki barliq eshyalar bir-birlep échip tekshürülgenliktin, eyni waqitta saqlinip qalghan az sandiki kitablarmu pash bolup qalghan. Yopurghiliq muhajirning eskertishiche, jappar ablimit shu nahiyede kitab saqlighanliqi üchünla qamaqqa höküm qilin'ghan yüzlerche kishidin biridur.

Biz jappar ablimitning ehwalini éniqlash üchün, yopurgha nahiye yekshenbe bazardiki alaqidar kent saqchixanisigha téléfon qilduq. Kent saqchisi deslepte özi tewe kentte kitab saqlighanliqi üchün qamalghanlar barliqini ret qildi. Biz jappar ablimitning ismini tilgha alghinimizdin kéyin, uning kitab yighiwélish chaqiriqigha boysunmighanliqi üchün yette yilliq qamalghanliqini delillidi.

Amérikidiki lagér shahiti zumret dawutning bayan qilishiche, 2017 ‏-yili chong tutqun bashlan'ghanda bezi ahaliler saqlawatqan kitablirini mehellidiki exlet sanduqi yaki ewrez quduqlirigha tashliwetken. Bu sewebtin ürümchide zumret dawut olturuwatqan mehellide ewrez yoli tosulup qélip, qanallar rémont qilin'ghan. Bu jeryanda tosulup qalghan qanallardin “Qur'ani kerim” qatarliq köp sanda kitablar latqigha aylan'ghan halette bayqalghan.

Yene ijtima'iy taratqulardiki uchurlardin melum bolushiche, bezi ahaliler qolliridiki kitabning muqeddesliki we pakiz tutulushini közde tutup kitablarni pilastik xaltilargha qachilap etrapidiki su ambiri, östeng yaki deryagha tashliwetken. Shu chaghda taratqularda yurungqash deryasida qashtéshi süzüwatqan xitay ishchilarning deryadin bir türküm kitab süzüwalghanliqi we bu kitablarni etraptiki ahalilerge teqdim qilghanliqi, ahalilerning bolsa weziyettin qorqup, bu kitablarni qobul qilishni ret qilghanliqi heqqide uchurlar tarqalghan. Yene ijtima'iy taratqulardiki uchurlarning biride ili deryasining qazaqistan bölikide bir charwichining deryadin pilastik xaltigha oralghan “Qur'ani kerim” ni süzüwalghanliqi süretlik halda xewer qilin'ghan.