Qazaqistan Uyghur tiyatirining “Mehmud qeshqiri” diramisi alqishqa érishti

Mehmud qeshqirining “Türkiy tillar diwani” namliq esiri yézilghanliqining 950 yilliqi munasiwiti bilen diramatorg ekrem exmetofning “Mehmud qeshqiri” namliq diramisi orunliniwatqan sehne körünüshi. 2024-Yili 24-aprél, enqere

Qazaqistanning almuta shehiridiki quddus ghojamyarof namidiki jumhuriyetlik dölet Uyghur muzikiliq komédiye tiyatiri özining qurulghanliqining 90 yilliqi, mehmud qeshqirining “Türkiy tillar diwani” namliq esirining yézilghanliqining 950 yilliqi munasiwiti bilen diramatorg ekrem exmetofning “Mehmud qeshqiri” namliq esirini 24-aprél türkiye paytexti enqerede qoydi. Türk dunyasining meshhur alimi mehmud qeshqiri we qaraxaniylar dölitining tarixi bayan qilin'ghan sehne esiri tamashibinlarning zor alqishigha érishti.

Mezkur Uyghur tiyatir ömiki türksoy yeni xelq'araliq türkiy milletler kültür teshkilati bilen qazaqistanning enqerede turushluq elchixanisining teklipi bilen türkiyege kelgen bolup, tiyatirni enqerediki her qaysi idare jem'iyet mes'ulliri, uniwérsitétlarning oqutquchi-oqughuchiliri we enqerediki Uyghurlardin bolup, köp sanda kishi kördi.

RFA/Erkin Tarim

Ziyaritimizni qobul qilghan tiyatir rézhissori dilmurat baharof mundaq dédi: “Bu yil tiyatirimiz qurulghanliqining90-yili, bu sewebtin türkiyening paytexti enqerede bu xatire pa'aliyitimizni bashliduq. Uningdin sirt mehmud qeshqirining ‛türkiy tillar diwani‚ namliq esirining yézilghanliqining 950-yili munasiwiti bilen birleshken döletler teshkilati 2024-yilini ‛mehmud qeshqiri yili‚ élan qildi. Shu munasiwet bilen qazaqistan medeniyet we axbarat ministirliqining qollishi, türksoy teshkilatining teklipi bilen enqerede oyun qoyduq. ”

Igilishimizche, Uyghur tiyatiri burun her yili özining pa'aliyitini “Anarxan” diramisidin bashlaydighan bolup, bu bir en'ene bolup shekillen'geniken. Lékin, kéyinki yillarda bu ehwal özgirip, Uyghur tarixi bayan qilin'ghan “Bayanchur” we “Idiqut”, bu yili bolsa “Mehmud qeshqiri” esiri bilen 90 yilliq xatire toyi bashlan'ghan. Mezkur eserdiki mehmud qeshqiri rolini oynighan dilshat amanbayéf ependi mehmud qeshqiri rolini nahayiti yaxshi orunlighan bolup, kishilerning zor alqishigha érishti. U, ziyaritimizni qobul qilip, mundaq dédi: “Men 20 yildin buyan Uyghur tiyatirida ishlewatimen. Xelqimizge burchimizni ada qilishqa tirishiwatimiz. Biz wetinimizni, medeniyitimizni dunyagha tonutushqa tirishiwatimiz.”

U, mehmud qeshqirining rolini oynashning qéyin ikenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Mehmud qeshqirining rolini oynash manga éghir keldi. Rehmetlik rézhissorimiz muhitjan ezizof akimiz alemdin ötüp ketti. Biz bu akimiz bilen köp ishliduq. U, achqan yolda méngip wezipimizni ada qilishqa tirishtuq. ”

RFA/Erkin Tarim

Bu pa'aliyetni uyushturghan türksoy teshkilatining mu'awin bashliqi sayit yüsüp ependi ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: “Men Uyghurchini yaxshi chüshinelmigen bolsammu, tiyatirdiki bu chinliqtin néme anglatqanliqini chüshendim. Bek tesirlik untulmas bir kéche boldi. Mehmud qeshqiridin burun, kéyin we u dewrde ötken ulughlarni hörmet bilen esleymen. Uyghur tiyatirigha rehmet éytimen. ”

RFA/Erkin Tarim

Enqerede turuwatqan hajettepe uniwérsitétida türkologiye kespi boyiche doktorluq unwani alghan rabigül, türkiyede Uyghur tilida tiyatir körgenlikidin intayin xursen bolghanliqini, tesirlinip közige yash alghanliqini tekitlidi.

Igilishimizche, quddus ghojamyarof namidiki Uyghur tiyatiri ötken esirning bashlirida pa'aliyet élip barghan “Kök köngleklikler” heweskarlar uyushmisi asasida1934-yili qurulghan bolup, öz sehnisini jalal asimof we abdulhey sadirofning “Anarxan” diramisi bilen bashlighanidi. 90 Yilliq tarixqa ige mezkur tiyatir sehniside exmet shemiyéf, meryem semetowa, roshen'gül élaxunowa, ghulamxan jelilof, xelchem éliyéwa, murat exmidi qatarliq ataqliq sen'etkarlar öz talantini namayan qilip, minglighan tamashibinlarning alahide hörmitige sazawer bolghan. Ular qazaqistanning xizmet körsetken artisi, xelq artisi dégendek yuqiri namlargha sazawer bolghan.

Hazir bu Uyghur tiyatirini dilmurat baharof bashqurmaqta. Tiyatir terkibide “Nawa” milliy chalghu eswablar ansambili, “Ruxsari” ussul ansambili we dirama guruppisi ishlimekte.