“Rambol” shirkitide Uyghur irqiy qirghinchiliqi we yéshil énérgiyege baghlinishliq mejburiy emgek heqqide guwahliq bérildi

Gollandiyedin daniyening paytexti kopénhagén'gha yétip kelgen lagér shahiti qelbinur sidiq, gollandiye Uyghur kishilik hoquq fondi re'isi enwer erdem, gollandiyediki yash yazghuchi we siyasiy pa'aliyetchi exmetjan qasimlar 29-awghust küni daniyediki dunyawi shirket “Rambol” (Ramboll) ning teklipige bina'en bu shirketning kopénhagéndiki merkizide Uyghur irqiy qirghinchiliqi we yéshil énérgiyege baghlinishliq mejburiy emgek heqqide guwahliq berdi.

Ikki künlük guwahliq pa'aliyiti we uchrishishlardin kéyin kopénhagén ayrodurumidin ziyaritimizni qobul qilghan qelbinur sidiq “Bügün chüshtin burun rambol shirkitide bergen guwahliqimda xitayning sherqiy türkistandiki jaza lagérliri we Uyghurlarning lagérlardiki ehwali, jümlidin lagér ichidiki teswirligüsiz qiyin-qistaqlarni deliller bilen chüshendürdüm” dédi. Shuningdek bu heqtiki tepsilatlarni radiyo anglighuchilar bilen ortaqlashti.

RFA/Hebibulla Izchi

Igilishimizche, bu qétimqi guwahliq pa'aliyitini daniye yéshil énérgiye tetqiqat merkizi, daniye kishilik hoquq instituti we gollandiye Uyghur kishilik hoquq fondi birliship teshkilligen. Melum bolushiche, “Rambol” shirkitining mu'awin diréktori tim fisher yéqinda “Ochuq déngizdiki shamal énérgiyesidin paydilinish üchün xitay shirketliri bilen hemkarlishish kérek” dégen pikirni otturigha qoyghanliqi üchün daniye yéshil énérgiye tetqiqat merkizi tim fisher üstidin erz qilidighanliqini bildürgen idi. Shu sewebtin bu qétimliq guwahliq pa'aliyitining orni üchün “Rambol” shirkiti tallan'ghan iken. Bu munasiwet bilen radiyomiz ziyaritini qobul qilghan exmetjan qasim bu heqte toxtilip “Jenwe ehdinamisige eza bir shirketning bundaq bir qararni chiqirishi epsuslinarliq bir ish” dep körsetti. Shuningdek özining bu heqte oylighanlirini radiyo anglighuchilar bilen ortaqlashti.

RFA/Hebibulla Izchi

Bu guwahliq pa'aliyitige “Rambol” ning daniyediki 12 tarmaq shirkitining mes'ulliri, mutexessisler, tetqiqatchilar we bu shirketning her qaysi bölümliride ishlewatqan 50 nechche xizmetchi qatnashqan. Ular neq meydandin guwahliqni anglighan we so'allar sorashqan, hetta beziliri qelbinur sidiqning guwahliqini anglighanda köz yashlirini tutalmighan.

Gollandiye Uyghur kishilik hoquq fondidin enwer erdemmu yighinda alahide söz qilip “Bu shirketning tijaret da'irisi we xitay bolghan munasiwiti, shundaqla bu shirketning özliri tekitlewatqan yéshil énérgiyening matériyalliri xitaydin kelse u zadi qanchilik yéshil?” dégen mezmunni sherhligen. U bu heqtiki ehwallarni tonushturghanda buningdiki bezi tepsilatlarni tilgha aldi.

Qelbinur xanim bu guwahliq pa'aliyitide “Xitay bilen bolidighan soda alaqisige diqqet qilishini, yawropa bazirigha kiriwatqan küntaxta buyumlirining emeliyette Uyghur mejburiy emgikining mehsuli ikenliki” ni alahide eskertken. U, özining yighin qatnashquchilirigha bu heqte némilerni dégenliki toghrisida söz bolghanda buningdiki bezi achquchluq amillarni sanap ötti.

1945-Yili qurulghan “Rambol” shirkiti daniyening dunyawi meblegh sélish shirkiti bolup, uningda mingdin artuq mutexessis xizmet qilidu. Jümlidin, xitayni öz ichige alghan 35 dölette tarmaq shirketliri bolup, bu jaylarda töt mingdin artuq kishi ishleydu. Mezkur shirket köpinche qatnash, énérgiye, muhit, saghlamliq qatarliq sahelerge meblegh sélish bilen shughullinidu. Bu shirket b d t yer shari ehdinamisining ezasi bolup, shirketning xitaydiki tarmiqi shangxey shehiride mulazimet qiliwatqili 15 yildin ashqan. Melum bolushiche, bu shirketning shangxeydiki mulazimiti dölet halqighan tijaretchiler we hökümet orunlirini mutexessisler mulazimiti bilen teminleydu. Shu sewebtin ular xitaydiki tijaritining “Uyghur mejburiy emgiki” bilen alaqisi bar-yoqluqi heqqide pat-patla kishilik hoquq pa'aliyetchilirining oxshimighan nuqtilardin sürüshte qilishigha duch kelmekte.