Lagér shahitliri finlandiye parlaméntida Uyghur irqiy qirghinchiliqi heqqide guwahliq berdi
2023.06.07
Jaza lagérliri shahitliridin qelbinur sidiq bilen gulbahar xatiwajilar finlandiye parlaméntida Uyghur irqiy qirghinchiliqi heqqide guwahliq berdi.
6-Iyun küni finlandiye parlaméntida Uyghur irqiy qirghinchiliqi heqqide guwahliq bérish yighini ötküzülgen. Yighin'gha finlandiye parlaménti kishilik hoquq komitétining re'isi inka hopsu (Inka Hopsu) xanim riyasetchilik qilghan. Jaza lagérliri shahitliridin gollandiyede yashawatqan qelbinur sidiq we firansiyede yashawatqan gulbahar xatiwajilar alahide teklip bilen bu yighin'gha qatniship, xitayning sherqiy türkistanda sistémiliq, pilanliq we meqsetlik halda yürgüzüwatqan irqiy qirghinchiliq siyasetlirini pash qilghan we jaza lagérliridiki ten jazasi, jinsiy zorawanliq, mejburiy emgek toghrisida guwahliq bérip ötken.
Bügün finlandiye paytexti xélsinkidin ziyaritimizni qobul qilghan qelbinur sidiq xanimning bildürüshiche, guwahliq sorunigha daxil bolghan bezi hökümet xadimliri lagér shahitlirining sözlirini közlirige yash élip turup anglighan. Qelbinur sidiq xanim bu sorunda jaza lagérlirida öz közi bilen körgen Uyghur irqiy qirghinchiliqigha a'it paji'elerni bayan qilish bilen birge, erkinlik we démokratiyening himayichisi bolghan finlandiye hökümitiningmu xitayning jinayi qilmishlirini amérika hem yawropadiki “Irqiy qirghinchiliq” we “Insaniyetke qarshi jinayet” dep étirap qilghan döletlerning sépige qoshulushini telep qilghan.
Bu qétimqi guwahliq bérish yighinini d u q bilen finlandiye parlaméntining kishilik hoquq komitéti birlikte uyushturghan. Yighin'gha d u q ning parlaméntlar ara alaqe ishlirigha mes'ul xadimi mariléna stégbawér (Marilena Stegbauer) xanimmu qatnashqan. U xélsinkidin ziyaritimizni qobul qilghanda, sherqiy türkistanda dawam qiliwatqan zulumlar toghrisidiki guwahliq bérish pa'aliyetlirining emeliyette d u q ning yawropada Uyghur irqiy qirghinchiliqini étirap qildurush programmisining bir terkibiy qismi ikenlikini tilgha aldi. U mundaq dédi: “D u q ning wekilliri süpitide tünügün biz finlandiye parlaméntida ötküzülgen guwahliq bérish yighinini muweppeqiyetlik tamamliduq. Meqsitimiz finlandiye hökümitige Uyghur irqiy qirghinchiliqini étirap qildurush üchün térishchanliq körsitish idi. Bügün yene mushu meqsette bir yürüsh pa'aliyetlerni dawam qildurüwatimiz. Sherqiy türkistanda dawam qiliwatqan Uyghur irqiy qirghinchiliqini finlandiyeni öz ichige alghan yawropa ittipaqigha eza döletlerge étirap qildurush, emeliyette d u q yawropagha qaritilghan muhim bir pa'aliyet programmisi hésablinidu. Shuning bilen birge, biz sherqiy türkistandiki zulumlargha hésdashliq qilidighan parlamént ezaliri bilen hemkarliq ornitish üchünmu heriket qiliwatimiz.”
Gulbahar xatiwaji xanimning bildürüshiche, ular xélsinkigha 5-iyun küni yétip kelgen bolup, 6-iyun küni parlaméntta guwahliq bergendin sirt, bügün 7-iyun küni yene finlandiye tashqiy ishlar ministirliqidimu guwahliq béridiken. 6-Iyun ularning guwahliq sözlirini anglighan bezi parlamént ezaliri özlirining Uyghur paji'esini anglap intayin tesirlen'genlikini, finlandiye hökümitining buninggha qarita tégishlik inkas qayturmighanliqidin epsuslinidighanliqi hemde bundin kéyin Uyghurlar mesilisini parlaméntta küntertipke keltürüsh üchün qolidin kélishiche tirishchanliqlar körsitidighanliqini ipade qilishqan.
Melum bolghinidek, 2022-yili 4-ayning 27-29-künliri d u q ning bir guruppa wekiller ömiki finlandiye parlaméntini ziyaret qilip, Uyghur irqiy qirghinchiliqini finlandiye parlaméntida étirap qildurush üchün bir qatar pa'aliyetlerni élip barghan idi.