Shiwétsariyediki “Tibetke nezer” zhurnili Uyghur irqiy qirghinchiliqini tonushturmaqta

Shiwéytsariyede neshr qilinidighan “Tibetke nezer” zhurnilida Uyghurlar we sherqiy türkistan dawasi tonushturulmaqta. Her pesilde bir chiqidighan, “Tibetke nezer” yeni “Tibet fokus” zhurnili tesis qilin'ghanliqigha 40 yildin ashqan bolup, bu zhurnal burun tibet we tibet medeniyiti heqqide maqale, xewerlerni asas qilip kelgen bolsa, 2023-yilidin bashlap shiwéytsariye Uyghur jem'iyitining küch chiqirishi bilen Uyghurlar üchün “Uyghurlargha nezer” namida mexsus sehipe ajritip Uyghur irqiy qirghinchiliqi, xitayning sherqiy türkistandiki nazaret sistémisi, sherqiy türkistanning tarixiy, jughrapiyesinimu tonushturup kelmekte.

Bu munasiwet bilen ziyaritimizni qobul qilghan bu zhurnalning muherriri bettina éker xanim bizge bu zhurnalning qurulush jeryani we hazirqi ehwali heqqide melumat berdi.

U mundaq dédi: “Zhurnilimizning 5 minggha yéqin muqim mushterisi bar, tibet ayallar teshkilati, tibet yashlar teshkilati we tibet dostlirining tibet we tibet medeniyitini tonushturup yazghan maqalilirini élan qilattuq. 2023-Yilidin bashlap sherqiy türkistan we Uyghurni, Uyghur irqiy qirghinchiliqinimu tonushturuwatimiz.”

Bu zhurnalda “Uyghurgha nezer” sehipisining échilishi üchün shiwéytsariye Uyghur jem'iyiti sabiq re'isi endili qaraxan köp küch chiqarghan bolup, u, mezkur zhurnalning shiwéytsariyediki her sahe kishiliri we her qaysi rayonluq hökümetlerge tarqitilidighanliqini bildürdi.

Bu zhurnal deslepte 2008-yilghiche “Tibet aktuwal” namida neshr qilin'ghan bolup, 2008-yilidin bashlap “Tibetke nezer” namida neshr qilinishqa bashlighan. Bu zhurnalning muqim mushterilirining köpi shiwéytsariyelik yerlik xelqler we gérman tilida sözlishidighan shiwétsariye, gérmaniye, awstriye we liyuksémburg qatarliq döletlerdiki tibetke we xitayning siyasitige diqqet qilidighan kishilerdin terkib tapidu.

Bettina éker xanim yene bu zhurnalning Uyghurgha nezer sehipisining échilishi heqqide özining köz qarishini bildürüp ötti؛

U bu heqte mundaq dédi: “2023-Yilidin bashlap, ‛tibetke nezer‚ tehrir guruppisi bilen shiwéytsariye Uyghur jem'iyiti otturisidiki hemkarliq tereqqiy qildi, ‛Uyghurgha nezer‚ sehipisidin Uyghur ziyaliylarning maqaliliri arqiliq, sherqiy türkistandiki Uyghurlarning qiyin ehwali toghrisidiki muhim uchurlarni mushterilirimizning tapshuruwalghanliqidin tolimu xushalmiz. Bu arqiliq xitay hökümitining sherqiy türkistandiki zulum we éghir kishilik hoquq depsendichiliki heqqidiki melumatlarni nurghun kishiler bilidu. Biz bu zhurnilimiz arqiliq Uyghur jama'itige awaz béreligenlikimizdin nahayiti xushalmiz”

RFA/Hebibulla Izchi

Bettina éker xanim yene, özining shiwéytsariyediki Uyghur jem'iyiti bilen bolghan hemkarliqi jeryanida her xil pa'aliyetler we birleshme namayishlar arqiliq, köp Uyghur bilen tonushqanliqini bildürüp: “Uyghur jama'iti bizge hemishe illiqliq we xushalliq ata qilidu” dep özining Uyghurlar heqqidiki köz qarishini mundaq ipadilidi؛

“Uyghur jama'iti bizge hemishe nurghun illiqliq we xushalliq ata qilidu. Bu yerdiki men bilidighan Uyghurlar sherqiy türkistandiki bextsiz weziyetke qarimay, turmushqa bolghan aktip pozitsiyesini yoqatmaydu, ular sherqiy türkistanning weziyitini yaxshilash üchün intayin aktip heriket qilidu. Jümlidin men Uyghur pa'aliyetchilirining jasariti we qeyserlikige qayil”.

Gérmanche neshr qilinidighan “Tibetke nezer” zhurnili Uyghurlar üchün mexsus sehipe ajratqandin buyan bu zhurnalda hazirghiche, “Sherqiy türkistan, xitayning sherqiy türkistandiki nazaret sistémisi, 5-iyul qirghinchiliqi, ghulja qirghinchiliqi, yeken élishqu qirghinchiliqi, sherqiy türkistandiki ré'alliq” dégen témilarda mexsus maqale, obzorlar élan qildi. Bolupmu Uyghur irqiy qirghinchiliqi heqqide shiwéytsariye xelqi we gérman tilliq rayonlardiki mushterilirige melumat bérip keldi.