48 Uyghurning mesilisi üchün d u q ning bir hey'iti taylandta pa'aliyet élip bardi

Tayland türmiside tutup turuluwatqan 48 Uyghur 1-ayning 10-küni ashkara muraji'etname élan qilip, özlirining xitaygha mejburiy qayturulush xewpining éghirliqini, xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri, démokratik döletler we Uyghur teshkilatliridin özlirini bu paji'edin qutuldurup qélishni telep qilghanidi.

19-Yanwar küni dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitétining re'isi roshen abbas, mu'awin re'isi polat sayim, qurultay sherqiy jenubiy asiya ishliri bölümining mudiri sawut memetlerdin terkib tapqan bir hey'et tayland paytexti bangkokqa yétip kélip, amérika, en'gliye, kanada qatarliq döletlerning taylandtiki elchixaniliri bilen körüshüp, ularning hemkarliqida tayland hökümet tarmaqliri we parlamént ezaliri bilen taylandtiki Uyghurlarning mesilisi, shundaqla ularning türme shara'iti qatarliq mesililer heqqide jiddiy muzakire élip barghan.

Bu munasiwet bilen taylandning paytexti bangkoktin ziyaritimizni qobul qilghan roshen abbas xanim, taylandtiki Uyghurlarning nöwettiki weziyiti heqqide melumat bérip ötti.

Nöwette tayland da'irilirining taylandtiki bu Uyghurlar turuwatqan tutup turush ornidiki Uyghurlardin bashqa köchmenlerni yötkep kétishi bu tutqun Uyghurlarni we muhajirettiki Uyghurlarni endishige salghan. D u q sherqiy jenubi asiya ishliri bölümining mudiri sawut memet bu heqtiki özining köz qarashlirini we nöwette élip barghan xizmetliri heqqidiki bezi jeryanlarni biz ortaqlashti.

D u q hey'iti taylandtiki kishilik hoquq teshkilatliri, adwokatlar jem'iyetliri mes'ulliri we bezi muxbirlar bilenmu keng da'iride uchrishish élip barghan bolup, roshen abbas xanim yene, bu Uyghurlarning xitaygha mejburiy qayturulush xewpi waqtinche toxtitilghan bolsimu, emma bularning 11 yildin béri tayland türmiside tutup turulushining xelq'ara köchmenler qanuniy, kishilik hoquq ehdinamisi we xelq'ara qiyin-qistaqqa qarshi turush kélishimnamisige xilap ikenlikini bildürüp ötti.

Bu hey'et, 21-yanwar taylandtiki pa'aliyetlirini tügitipla, yaponiyege qaytip, bu 48 Uyghur heqqide yaponiye parlaméntida jiddiy uchrishishlarda bolghan, nöwette yaponiyede roshen abbas xanim bilen bille pa'aliyet qiliwatqan Uyghur herikiti teshkilatidin mukerrem qurban bu heqtiki melumatlarni ortaqlashti.

Taylandtiki bu 48 neper Uyghurning xitaygha qayturulush mesilisi chiqqandin kéyin, dunya Uyghur qurultiyi we bashqa birqisim Uyghur teshkilatliri mes'ulliri we siyasiy pa'aliyetchiler birleshken döletler teshkilati, yawropa ittipaqi amérika, gérmaniye, türkiye qatarliq döletlerni öz ichige alghan köpligen döletlerning hökümet xadimliri we parlamént ezaliri shundaqla herqaysi xelq'araliq kishilik hoquq teshkilatliri bilen körüshken. Amérikaning bezi dölet mejlis ezaliri we tashqiy ishlar ministirliqi inkas qayturup, taylandni bu Uyghurlarni xitaygha qayturmasliqqa chaqirghan. Buning netijiside tayland türmiside tutup turuluwatqan bu 48 neper Uyghurning mesilisi xelq'araliq mesilige we nopuzluq metbu'atlarning qiziq témisigha aylan'ghan bolup, birleshken döletler teshkilati musapirlar aliy komissarliqining bayanatchisi we asiya ishlirigha mes'ul xadimi babar baluchmu bu heqte metbu'atlargha bayanat élan qilip: “Biz bu heqte jezmleshtürülmigen doklatlarni angliduq we derhal tayland hökümet da'iriliri bilen körüshtuq. Ular bizge ehwalning undaq emeslikini bildürdi. Biz hökümet da'irilirige köchmenlerni qayturmasliq mejburiyitini eskertip, tutup turushning ornigha bashqa chare tallishini teshebbus qilimiz”, dégen idi.