D u q muhajirettiki Uyghurlarni herqaysi döletlerdiki tayland elchixanisi aldida namayish ötküzüshke chaqirdi
2025.01.14

11 Yildin buyan taylandta tutup turuluwatqan 48 neper Uyghurning teqdiri we ularning herwaqit xitaygha qayturulush xewpi, muhajirettiki Uyghur teshkilatliri bilen Uyghur jama'itini küchlük endishilendürüwatqan mesililerning biri bolup keldi. Yéqinda tayland türmisidiki Uyghur tutqunlarning xitaygha qayturulush xewpining otturigha chiqishi, muhajirettiki Uyghur jama'itini yene bir qétim jiddiyleshtürmekte.
Bügün, yeni 14-yanwar küni dunya Uyghur qurultiyining re'isi turghunjan alawudun ependi bayanat élan qilip, d u q ning herqaysi döletlerdiki tarmaq organliri, ishxaniliri we mes'ul xadimliri, shundaqla herqaysiy döletlerdiki Uyghur jama'itini “Yer shari xaraktérlik erkin Uyghur musapirliri namayishi” élip bérishqa chaqiriq qildi. U bayanatida 17-yanwar, yeni jüme küni pütün dunyadiki Uyghurlarning özliri turushluq döletlerdiki tayland elchixanisi yaki konsulxanisi aldigha yighilip, ammiwi naraziliq namayishi ötküzüshke chaqirdi.
Bu munasiwet bilen ziyaritimizni qobul qilghan dunya Uyghur qurultiyining re'isi turghunjan alawudun, muhajirettiki Uyghur jama'itini bu qétimliq dunyawi kölemlik namayishqa chaqirishtiki sewebler we tayland türmisidiki Uyghur tutqunlarning nöwettiki ehwali heqqide melumat berdi.
Dunya Uyghur qurultiyining bu heqtiki mexsus chaqiriqida mundaq déyilgen: “Dunya miqyasidiki Uyghurlarni herqaysi döletlerdiki tayland elchixanisi yaki konsulxaniliri aldida naraziliq namayishi ötküzüshke chaqirimiz. Hemmimiz birdek ittipaqliship, taylandta uzun yillar naheq tutup turuluwatqan Uyghur musapirlirining derhal qoyup bérilishni telep qilishimiz kérek. Ular zorluq bilen xitaygha qayturulush xewpige duch kelmekte, eger ular xitaygha qayturulsa, türmige tashlinishi, hetta ölümge höküm qilinishi éniq”.
Yillardin buyan taylandta tutulup turuluwatqan Uyghurlarning mesilisige yéqindin ariliship kéliwatqan dunya Uyghur qurultiyi sabiq muhajirlar komitétining mudiri, qurultay ijra'iye komitétining mu'awin re'isi polat sayim ependi, taylandta tutup turuluwatqan Uyghurlar toghriliq élip bérilghan lobi pa'aliyetliri heqqide melumat berdi.
Igilishimizche, yawropa döletliridiki Uyghur teshkilatliri we siyasiy pa'aliyetchiler d u q ning bu heqtiki chaqiriqigha awaz qoshqan, shundaqla özliri turushluq döletler hökümetlirining bu ishqa küch chiqirishini telep qilidighan lobichiliq pa'aliyetlirini jiddiy qanat yaydurghanliqi melum. Norwégiye Uyghur komitétining re'isi xelchem memtiminning bildürüshiche, ular 13-yanwar küni norwégiye parlaménti kishilik hoquq ishxanisi we norwégiye tashqiy ishlar ministirliqidiki munasiwetlik erbablar bilen körüshüp, taylandta tutup turuluwatqan Uyghurlar üchün jiddiy yardem qilishini telep qilghan.
Dunya Uyghur qurultiyining bu heqtiki namayish chaqiriqida munular tekitlen'gen: “B d t we bashqa barliq xelq'araliq teshkilatlargha, kishilik hoquq qurulushlirigha, shundaqla we heqqaniyetni yaqilaydighan barliq insanlargha shuni chaqiriq qilimizki, Uyghur panahlan'ghuchilar herqandaq waqitta xitaygha qayturulmasliqi, ularning hayatiy bixeterlikige kapaletlik qilinishi kérek. Biz xelq'ara jem'iyettin buning üchün jiddiy heriketke ötüshni telep qilimiz!”.
Igilishimizche, 17-yanwar we uning aldi-keynide shiwéytsariye, gérmaniye, norwégiye, shiwétsiye, amérika, kanada, yaponiye we awstraliye qatarliq döletlerdiki Uyghurlar birla waqitta shu döletlerde turushluq tayland elchixaniliri yaki konsulxanilirining aldida naraziliq namayishi ötküzüshke teyyarlanmaqtiken.