Taylandning enqerede turushluq bash elchisi taylandning 48 Uyghurni xitaygha qayturmaydighanliqini bildürgen

Enqeredin ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim teyyarlidi
2025.01.17
Tayland-Enqere-elchi Taylandning enqerede turushluq bash elchisi apirat sugondxabxirom (Apirat Sugondhabhirom) ependi. 2025-Yili yanwar, enqere.
RFA/Erkin Tarim

Taylandta tutup turuluwatqan Uyghurlar özlirining xitaygha mejburiy qayturulush xewpning bek yuqiriliqini ilgiri sürüp xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri, Uyghur ammiwi teshkilatliri we démokratik döletlerdin özlirini bu paji'edin qutuldurup qélishi heqqide ashkara muraji'et élan qilghanidi. Shuning bilen dunya Uyghur qurultiyi derhal bayanat élan qilip, pütün dunyadiki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirini taylandning her qaysi döletlerde turushluq elchixanisining aldida metbu'at bayanatliri élan qilishni telep qilghan. Istanbulda pa'aliyet élip bériwatqan xelq'ara sherqiy türkistan teshkilatlar birliki re'isi hidayetulla oghuzxan, bash katip abduréshit eminhaji we mu'awin bash katip ibrahim sidiqtin terkib tapqan bir hey'et 1-ayning 15-küni taylandning enqerede turushluq bash elchisi apirat sugondxabxirom (Apirat Sugondhabhirom) ependi bilen körüshti.

Hidayetulla oghuzxan bashchiliqidiki Uyghur hey'et taylandning enqerede turushluq bash elchisi aldida. 2025-Yili 15-yanwar, enqere.
Hidayetulla oghuzxan bashchiliqidiki Uyghur hey'et taylandning enqerede turushluq bash elchisi aldida. 2025-Yili 15-yanwar, enqere.
RFA/Erkin Tarim

Hidayetulla oghuzxan ependi uchrishishtin kéyinla ziyaritimizni qobul qilip mundaq dédi: “Bu Uyghurlar toghrisidiki teleplirimizge bash elchidin yaxshi jawab alduq. Tayland tashqi ishlar ministirliqidin bu Uyghurlar toghrisida kelgen qararini bizge oqup berdi. U, bu Uyghurlarni xitaygha qayturush toghrisida héchqandaq qararning yoqluqini, taylandning kishilik hoquqqa hörmet qilidighan dölet ikenlikini, xitaygha oxshash ademlerge ölüm jazasi béridighan, ten jazasi bar döletke qayturup bérilmeydighanliqini éytti.”

Arqidin ziyaritimizni qobul qilghan abduréshit eminhaji ependi taylandning enqerede turushluq bash elchisige, dunyaning herqaysi jayliridiki sherqiy türkistan ammiwi teshkilatlirining we chet eldiki Uyghurlarning teleplirini yetküzgenlikini bayan qilip mundaq dédi: “Taylandta turuwatqan Uyghurlarning xitaygha mejburiy qayturulush xewpning dawamlishiwatqanliqini, buning sherqiy türkistanliqlarni ensireshke séliwatqanliqini, xitay hökümitining sherqiy türkistan ammiwi teshkilatliri bilen tayland da'iriliri otturisidiki diyalogni buzushqa tirishiwatqanliqini bildürduq. Biz, bu 48 neper Uyghurni xitaygha qayturup bermesliki kéreklikini, tayland hökümitining xelq'ara qanun'gha ri'aye qilishi kérekliki, burun xitaygha qayturulghan 109 Uyghurning aqiwitining néme bolghanliqidin bixewer ikenlikimizni éyttuq.”

Hidayetulla oghuzxan bashchiliqidiki Uyghur hey'et  türkiyeni idare qiliwatqan adalet we tereqqiyat partiyesining tashqi siyasetke mes'ul mu'awin re'isi zafer sariqaya ependi bilen körüshti. 2025-Yili 15-yanwar, enqere.
Hidayetulla oghuzxan bashchiliqidiki Uyghur hey'et türkiyeni idare qiliwatqan adalet we tereqqiyat partiyesining tashqi siyasetke mes'ul mu'awin re'isi zafer sariqaya ependi bilen körüshti. 2025-Yili 15-yanwar, enqere.
RFA/Erkin Tarim

U, yene mundaq dédi: “Bash elchi bu teleplirimizni anglighandin kéyin teleplirimizning muwapiq telepler ikenlikini, tayland asasiy qanunigha asasen bu Uyghurlarni xitaygha qayturup bérishning mumkin emeslikini éytti. Biz uchrishishni telep qilghandin kéyin tayland tashqi ishlar ministirliqi teripidin özige ewetilgen xetni bizge oqup bergen boldi. Bu xette taylandta tutup turuluwatqan Uyghurlarning xitaygha qayturulup bérilishi toghrisida héchqandaq bir qararning élinmighanliqi, tayland hökümitining bu Uyghurlar heqqide özlirining musteqil iradisi, xelq'ara qanun we kishilik hoquq xitabnamisige asasen qarar chiqiridighanliqi, bu Uyghurlar taylandta turuwatqan muddet ichide saghlamliq, rohiy saghlamliq we bixeterlikige kapaletlik qilidighanliqini, buni dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghurlargha yetküzüp qoyushimizni éytti.”

Hidayetulla oghuzxan bashchiliqidiki Uyghur hey'et türkiye parlaménti kishilik hoquq komitéti mudiri derya yaniq xanim bilen körüshti. 2025-Yili 15-yanwar, enqere.
Hidayetulla oghuzxan bashchiliqidiki Uyghur hey'et türkiye parlaménti kishilik hoquq komitéti mudiri derya yaniq xanim bilen körüshti. 2025-Yili 15-yanwar, enqere.
RFA/Erkin Tarim

Hidayetulla oghuzxan ependi bashchiliqidiki hey'et 1-ayning 14-küni türkiye parlaménti kishilik hoquq komitéti mudiri derya yaniq xanim, türkiyeni idare qiliwatqan adalet we tereqqiyat partiyesining tashqi siyasetke mes'ul mu'awin re'isi zafer sariqaya ependi bilen körüshüp taylandta tutup turuluwatqan Uyghurlarni türkiyening qobul qilishini telep qilghan. Ular Uyghurlarning bu telipini derhal türkiye tashqi ishlar ministiri xaqan fidan bilen ichki ishlar ministiri éli yerliqaya ependige yetküzidighanliqini éytqan. Hidayetulla oghuzxan ependi bu toghriliq bizge melumat berdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.