'Amérika sepiri' namliq höjjetlik filimde amérikidiki musulmanlar tonushturuldi

Süret, 'amérika sepiri' namliq kitapning tashqi körünüshi.

Eng yéngi melumatlargha asasen, amérikida yette milyon etrapida musulman yashaydighanliqi otturigha qoyulmaqta. Amérikining herqaysi shitatliridiki sheherlerde köpligen meschitler bolghandin sirt, Michigan shitatining Dearborn shehiri ereb musulmanlirining makani hésablinidu. Amérikidiki eng qedimiy meschit Ayova shitatida bolup, shiye musulmanliri merkizi NewYork ta, hemde paytext washin'gton'gha eng chong islam merkizi jaylashqan.

Omumen islam dini amérikining hemme jaylirighiche, bolupmu muhajirlar köp yashaydighan jaylarda turmushning ayrilmas qismigha aylinip bolghan shuningdek amérikida yashaydighan musulmanlar bolsa her qaysi sahelerde muhim orunni igilep, amérika üchün zor töhpilerni qoshmaqta.

Shundaq bolushigha qarimay, bir qisim amérikiliqlarda musulmanlargha qarita selbiy qarashlarmu mewjut bolup, pakistanliq sabiq diplomat,  amérika uniwérsitétining oqutquchisi Akbar Ahmad ependi, amérikiliqlarning islamni özlirige tehdit dep qaraydighanliqini, bu xil köz qarashlargha reddiye bérish üchün barliq musulmanlarning ortaq tirishchanliq körsitip, pa'aliyetlerni küchlendürüshini, bolupmu güzel exlaq peziliti arqiliq kishilerni qayil qilishini teshebbüs qilghan.

Ekber exmet ependi yene  oqughuchiliri bilen birge amérikining75 shehiride, mexsus tekshürüsh élip bérip, "amérika sepiri" namliq höjjetlik filim hazirlighan. Filimde amérikiliqlarning islam dinigha we musulmanlargha qarita ijabiy we selbiy qarashliri körsitilgen.

Filimde bir qisim amérikiliqlar  "musulmanlarni yaxshi körmeymiz, ular bizning eysagha bash urmaydu" déyishse, yene bir qisimliri, "musulmanlar yurtimizni igiliwilip, islam eqidisi boyiche tüzüm berpa qilishqa urunmaqta ", "musulmanlar ayallarni xorlaydu" dégen.

Ekber exmet ependining qarishiche, 11 ‏- séntebirdin kéyin amérikida mosulmanlargha bolghan qarashlar özgergen. Islam dini we musulmanlargha bolghan selbiy qarashlarni yoqitishning birdin ‏- bir yoli, musulmanlar arisidiki pa'aliyetlerni küchlendürüshtin ibaret iken.

Ekber exmet ependining "amérika sepiri" namliq höjjetlik filimige intayin yuqiri baha bérilgen. Bu xil bahalarda buningdin ilgiri musulmanlarni toluq chüshendüridighan, mezküz höjjetlik filimdek mükemmel bir tonushturushning otturigha chiqimighanliqi tekitlen'gen bolup, filimde musulman ziyaliylar, doxtur, hönerwen, tijaretchi we adwokat ayallar toghrisidiki melumatlarni körgili bolidu.

Mesilen, filimde 1971 ‏- yili amérikigha peqet 100 dollar bilen kélip, hazir amérikidiki eng chong karxanichilar qataridin orun alghan Munir Chodiry ependining hayati tonushturulghan bolup, u" :meyli qaysi sahede bolsun, insan tirishchanliq körsitip méhnet qilsila, közligen meqsitige yétidu, hazir méning karxanamda minglighan kishi xizmet qilidu" dégen.

Amérikida 10 yildin buyan yashawatqan jama'et erbabi gheyret hajimning qarishi Munir Chodiry bilen oxshash bolup, u amérikida yashawatqan Uyghur musulmanlirining erkin ibadet qilish bilen teng, herqaysi saheler boyiche tirishchanliq körsitip, netijilerni qolgha keltürüp, yaxshi hayat kechürüwatqanliqini bildürdi.

"Amérika sepiri" filimide teswirlishiche yene, wirjiniya shitatigha jaylashqan "arlington döletlik qebristanliqi"da yüzligen musulmanlarning qebrisi bar bolup, ular amérikini özining ana wetini ornida qoghdap, küresh qilip issiq qénini tökken jengchiler qataridin orun alghan. Melumatlargha qarighanda nöwette 15 ming musulman amérika armiyiside wezipe ötimekte.

Proféssor ekber exmet ependi sözide yene, nyuyorktiki "erkinlik ilahi" ning amérikining simwoli ikenlikini, bu zémin'gha qedem basqan her insanning qizghin kütiwélinidighanliqi, shunga muhajirlarning bu döletning ronaq tépishi üchün hesse qoshup, töhpikar puqragha aylinishi kéreklikini otturigha qoyghan.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.