“Palwan yashlar merkizi” Uyghur yashlirini igilik tiklesh yollirigha yéteklimekte

Palwan yashlar merkizi uyushturghan musabayuflar igilik tiklesh tonushturush pirogrammisidin körünüshler. 2024-Yili 20-öktebir, istanbul

Merkizi istanbuldiki “Palwan yashlar merkizi” ning uyushturushi bilen “Musabay igilik tiklesh pirogrammisi” ni tonushturush pa'aliyiti ötküzüldi.

Yéqinda ötküzülgen bu uchrishish pa'aliyitide 80 etrapida igilik tikleshke qiziqidighan Uyghur yash bir yerge jem boldi. Bu uchrishishta “Palwan yashlar merkizi” ning mes'ulliridin semerjan seydin qatarliq bir qanche kishi söz qilip, igilik tikleshning usulliri we örnekliri toghrisida toxtaldi. Uningdin sirt yene yashlargha meniwi ilham we ülge bérish üchün 19-esirning axiri, 20-esirning birinchi yérimida aka-uka bawudon bay we hüsenbay musabayoplarning igilep tiklep, Uyghur xelqining medeniyet-ma'arip ishliri, milliy oyghinishi we tereqqiyatigha qoshqan töhpisi shundaqla ularning ish-izlirini eslep ötti.

RFA/Arslan

Bu pirogrammighimu ashu tarixtiki aka-uka musabaylarning nami bérilgenidi.

 Pa'aliyetke teklip bilen qatnashqan Uyghurlardin se'udi erebistanda olturaqlashqan sherqiy türkistan ölimalar birlikining mu'awin re'isi sirajiddin ezizi, merkizi istanbuldiki sherqiy türkistan insan heqliri közitish teshkilatining bash katipi abdul'ehed udun qatarliqlar söz qilip, özlirining igilik tiklesh yolida ige bolghan tejribe sawaqlirini sözlesh bilen birge Uyghur yashlirining sherqiy türkistan dewasigha iz basar bolup yétiship chiqishning ehmiyiti toghrisida toxtaldi.

Biz bu heqte téximu köp melumatqa ige bolush üchün “Palwan yashlar merkizi” ning mes'ulliridin semerjan bilen söhbet élip barduq. Ziyaritimizni qobul qilghan semerjan bu heqte toxtilip mundaq dédi: “Biz muhajirettiki Uyghur yashlirining igilik tikleshke bolghan qizghinliqi, qiziqishi we éhtiyajini körduq. Lékin mushu qiziqishini we arzusini emelge ashuridighan bir purset we shara'itining kemchilikinimu körduq. Shu sewebtin palwan yashlar merkizide bir yildin buyan ‛musabay igilik tiklesh pirogrammisi‚ namliq igilik tiklesh pirogrammisini layihelep teyyar qilduq. Bu pirogrammining asasiy meqsiti yashlarni küchlendürüsh bolup yashlarning özige bolghan ishenchisi we iqtidarini ashurush, igilik tiklesh layihelirini sinap béqish arqiliq emeliy bir tejribe toplash”.

Semerjan “Musabay igilik tiklesh pirogrammisi” ning meqsiti toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Musabay igilik tiklesh pirogrammisi jem'iy yette ayliq bolup, bashtiki ikki ayda tizimlatqan balilardin qiriq nepiri tallinidu we u balilar öz'ara bir-biri bilen tonushup guruppilishidu, her bir guruppa özi qiziqqan sahede bir tijaret pilani tüzüp chiqidu. Ikki aydin kéyin bu pilanni bizge sunidu. Yene töt guruppa tallinidu. Töt guruppining her birige töt ming dollardin iqtisadiy yardem yaritip bérilidu we mushu shara'it astida axirqi besh ayda mushu tijaret pilanini emeliyette bir sinap baqidighan we ijra qilidighan pursetke ige bolidu”.

Semerjan yene mundaq dédi: “Biz bu pa'aliyetni qélishtin ikki kün burun erkin asiya radiyosida, wetinimiz sherqi türkistanning atush shehiride aka uka musabaylarning heykellirini chéqiwetkenlik xewirini angliduq. Buni xitay hökümiti diniy ashqunluq dep seweb körsetken. Tarixi shexslerning ish-izliri yoqitiliwatqan, rohi tariximizdin öchürülüwatqan mushundaq peytte, biz muhajirette ularning rohini yene yashnitish we musabayoplarning wetinimizge qoshqan töhpisi, jem'iyetke bolghan tesir küchini yashlirimizgha eslitish we ularning pidakarliq rohini dawamlashturush üchün izbasarlarni yétildürüshimiz nahayiti ehmiyetlik we muhim dep oylaymen”.

 Semerjan sözide yene palwan yashlar merkizi toghrisidiki so'allirimizgha jawab bérip mundaq dédi: “Palwan yashlar merkizi 2019-yilidin bashlap istanbuldiki Uyghur jama'iti üchün xizmet qilishni meqset qilip qurulghan, yéngi bashlighanda peqet yashlar üchün meshiq qilidighan boks dersi ögitettuq, waqitning ötüshi bilen téximu köp yashlar yighildi. Ularning téximu köp éhtiyajliri otturigha chiqti. Yashlarmu bir biri bilen yaxshi tonushup hemkarliship özining éhtiyajini hel qilish üchün derslerni teshkilleydighan, ijtima'iy pa'aliyetlerni teshkilleydighan haletke keldi. Bu yashlargha téximu yaxshi bir shara'it yaritip bérish üchün iqtisadiy jehettin bir menbe izdesh üchün palwan yashlar merkizini qurghan. Biz 10 etrapida xizmetdash yashmu özimizni tereqqiy qildurush, kespiyleshtürüsh we iqtisadiy mesililerni hel qilish üchün qedem bastuq.

 Bu ishlarni yéngi bashlighan waqtida iqtisadni özimiz yénimizdin chiqirip xalisane shekilde xizmet qilishqa bashlighan. Kéyin a'ilimizdin, dostlirimdin yardemlermu keldi, uningdin kéyin her xil pa'aliyetlerge kichik pirojékitlerni iltimas qilip we iqtisad mesililirini hel qilidighan haletke kelduq. Eng axirqi ikki yil burun amérikadiki pekit dégen bir teshkilatqa ikki yilliq chongraq bir pirojéktni sunup ular bilen toxtamliship ikki yilliq iqtisadni hel qilidighan bir pursetke ige bolduq. Bu jeryanda özimizmu özimizni tereqqiy qildurup her xil derslerge, meshiqlerge we kurslargha qatniship bügünkidek musabay pirogrammisini layiheleydighan we shu jeryanda bashqa yashlarghimu pursetlerni béreleydighan, uning hésabatini, toxtamlirini tüzeleydighan we arxiplarni arxiplashturalaydighan haletke kelduq”.

RFA/Arslan

Semerjan “Palwan yashlar merkizi” ning ghaye-meqsetliri toghrisida toxtilip mundaq dédi: “Palwan yashlar merkizining ghayisi, milliy we diniy kimliki éniq, iradisi mustehkem asasta her xil ademler bilen hemkarlishalaydighan, jem'iyetke tesir körsitip özgerteleydighan yashlarni yétishtürüsh”.

Biz yene Uyghur yashlirining igilik tiklishi toghrisida pikir-qarashlirini élish üchün Uyghur yashliridin istanbul uniwérsitéti oqughuchisi islam éli bilen söhbet élip barduq.

Islam éli mundaq dédi: “Palwan yashlar merkizi teripidin orunlashturulghan musabay igilik tiklesh pirogrammisining tonushturush pa'aliyiti nahayiti ehmiyetlik we köngüllük ötti. Igilik tiklesh idiyesi bolghan bir türküm yashlar bir yerge yighilip aka uka musabaylar heqqide melumatlargha ige bolduq we buningdin kéyin palwan yashlar merkizi teripidin ötülidighan dersler, karxanichiliq derslikliri we igilik tiklesh heqqidiki melumatlar qatarliq mushundaq ehmiyetlik derslikler heqqide aldin xewer tapqan bolduq. Peqet menla emes mushu pirogrammigha qatnashqan barliq yashlarning mushu künning nahayiti ehmiyetlik ötkenlikidin nahayiti xursen boldi, razi boldi dep oylaymen”.

Biz yene Uyghur yashliridin xediche bilen söhbet élip barduq. Xediche bu heqtiki pikir-qarashlirini bayan qilip mundaq dédi: “Wetinimiz sherqiy türkistanda uzun yillardin buyan xelqimizge zulum séliwatqan xitay tarixta ötken muhim shexslerning ish-izlirini yoqitiwatidu, tariximizdin öchürüwatidu, mushundaq peytte muhajirette yashawatqan biz yashlar musabaylargha oxshash muhim shexslerning rohidin öginish, tariximizda ötken meshhur shexslerning wetinimizge hem jem'iyitimizge bolghan tesiri küchini yashlirimizgha eslitish we ularning pidakarliq rohini dawamlashturush üchün izbasarlarni yétishtürüshni nahayiti muhim we ehmiyetlik ish dep oylaymen”.

Xediche yene yashlarning yaxshi oqush shara'itigha érishishi we weten, millet üchün xizmet qilishi üchünmu igilik tiklesh kéreklikini tekitlidi.