“Esebiylikke qarshi teshwiqat nemunichisi” xurshide kérim 20 yil, ikki balisi 17 yildin késiwétilgen

Muxbirimizning ghulja nahiyesige qarita élip barghan téléfon ziyaretliri dawamida, mezkur nahiyede bir mezgil “Diniy esebiylikke qarshi teshwiqat nemunichisi” bolup dangq chiqarghan xurshide kérimning öyidin bir “Qanunsiz kitab” tépilghanliqi üchün, “Ikki yüzlimichilik” bilen eyiblinip 20 yilliq késiwétilgenliki delillendi. Melum bolushiche, uning ikki oghlimu “Pilanliq tughutqa xilapliq qilish” bilen eyiblinip 17 yilliqtin késiwétilgen iken.

Xitay da'iriliri Uyghur élida 2014 ‏-yili “Térorluq we diniy esebiylikke qarshi küresh” dolquni qozghighan chéghida, bir tereptin xalighabche tutqun qilish we éghir jazalashni yolgha qoyghan bolsa, yene bir tereptin zamaniwiyliqni teshebbus qilish nami astida Uyghur milliy örp-adet we diniy étiqadigha qarshi teshwiqat urushini pellige kötürgen idi. Bu mezgillerde zor bir türküm diniy we milliy neshir buyumliri yighiwélinish we köydürülüsh bilen birlikte, yeni matériyllardiki mezmunlar teshwiqat nemuchilirining jarangliq nutuqliri arqiliq ret qilin'ghan, tenqid qilin'ghan we hetta mesxire qilin'ghan idi. Mehelle we öy arilip xizmet qilghan bu teshwiqat nemunchiliri yuquri mu'ash, seyle-sayahet yaki alahide xizmet orunliri bilen mukapatlan'ghan idi.

Éniqlashlirimizdin melum bolushiche, ene shu chaghda dangq chiqarghanlardin biri, ghulja nahiyesining qarayaghach yéza qarayaghach kentining ezasi xurshide kérimdur.

2017‏-Yili chong tutqun bashlan'ghanda, xurshide kérimning eyni chaghdiki “Shan-sherep” liri birdinla ghayib bolghan we özi tenqid qilghan kishiler qatarida béshigha qara xalta kiydürülüp lagérgha élip kétilgen. Qarayaghach yézisidiki bir amanliq mudirining ashkarilishiche, uning öyidin bir “Qanunsiz kitab” tépilghanliqi üchün. “Ikki yüzlimichilik” bilen eyiblinip, 20 yilliq kiésiwétilgen.

Mezkur amanliq mudiri, özining eyni chaghdiki sepdishi bolghan xurshide kérimning öyidin tépilghan kitabning qandaq bir kitab ikenliki, uni xurshidening özi sétiwalghanliqi we yaki teshwiqat pa'aliyiti jeryanida ahalilerdin yighiwalghanliqi؛ yighiwalghan bolsa özi oqush üchün saqlap qoyghanliqi we yaki da'irilerge tapshurup bérishni untup qalghanliqi heqqide héchqandaq melumatqa ige bolmighan.

Ghulja nahiyesdiki bir edliye ponkitining xadimi, xurshide kérimning 20 yilliq késilishige seweb bolghan mezkur kitabning nami we konkirét mezmuni heqqide melumat bérelmidi. Emma u xurshide kérimning öyidin qanunsiz kitab tépilghanliqi üchün, 20 yilliq késiwétilgenlikini delillidi.

Ilgiriki éniqlashlirimizdin melum bolushiche, teshwiqat sépide aktip xizmet qilghan we bir mezgil dewr sürgen turuqluq, birdinla texti ghulap jazalan'ghanlar, yalghuz xurshide kérim emes. Korla shehiride bir mezgil dewr sürgen teshwiqat nemunchiliridin patigül dawutmu 2017 ‏-yili küzde tutqun qilin'ghan. Eyni chaghda körsetken xizmetliri seweblik köp qétim mukapatlan'ghan we xitay ölkilirini ziyaretke ewetilgen patigül dawut tutqun qilinish bilen teng uning “Milletler ittipaqliqi nemunichisi” bolghan yoldishi naman bawudunmu tutqun qilin'ghan, saqchi bolup xizmet qiliwatqan qizi xizmettin toxtitilghan.

Ashkarilinishiche, ghulja nahiyeside tutqun qilin'ghanda 55 yashlar chamisida bolghan teshwiqat nemunichisi xurshide kérimning 6 perzenti, 10 nechche newrisi bar bolup, uning merdan we mewlan isimlik ikki oghli “Pilanliq tughutqa xilapliq qilish” bilen eyiblinip, 17 yilliqtin késiwétrilgen.

Xurshide kérim nöwette ghulja shehridiki bayköl ayallar türmiside jaza mudditini ötimektiken.