Tonulghan zhurnalist xalis özdemir pirézidént erdoghanning Uyghurlar üchün awaz chiqirishini telep qildi

Enqeredin ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim teyyarlidi
2025.01.10
xalis-ozdemir-zhurnalist-1024 Türkiyediki tonulghan zhurnalist we téléwiziye pirogramma riyasetchisi xalis özdemir Uyghur tébabiti tetqiqat wexpisining yighinida sözlewatidu. 2024-Yili
RFA/Erkin Tarim

Aldinqi ayda süriyede 60 yildin buyan hakimiyet béshida turup kelgen esed jemetining hakimiyiti aghduruldi. Esed hakimiyiti mezgildiki türmiler we saqchixanilarning ich yüzi taratqularda körsitilgendin kéyin, türkiyediki tonulghan zhurnalist we téléwiziye pirogramma riyasetchisi xalis özdemir türkiye pirézidénti rejep tayyip erdoghan'gha ochuq xet yézip, uni xitayning iskenjisi we zulumi astida azab chékiwatqan Uyghurlar üchün awaz chiqirishqa chaqirdi.

U, ochuq xétining béshida mundaq dep yazghan: “Hörmetlik jumhur re'is janabliri! süriyede zalim esedning hakimiyiti yimirildi, süriye xelqi zalim hökümetning zulumliridin qutuldi, süriye zindanliridiki mehbuslarning tesewwur qilghusiz derijidiki éghir qiyin-qistaq we azab chékiwatqanliqi otturigha chiqti, hayat qalghan mehbuslar azad qilindi. Hazir xitay hakimiyitining zulumi astida azab chékiwatqan kichik balilar, ayallar, yashan'ghanlar yaki yashlarning hemmisi insan qobul qilghusiz derijidiki éghir zulumlarni körüwatidu. Sherqiy türkistanliq musulmanlarning, yeni yerlik türk xelqining basqunchiliq, ichkiy ezaliri sughurup élinish, mejburiy emgek, kichik balilarni xitaylashturush dégendek sanap tügetkili bolmaydighan zulum we irqiy qirghinchiliqtin qutulidighan waqti keldi. Men dep ötken bu zulumlarning hemmisi xelq'ara kishilik hoquq teshkilatlarning doklatlirida ispatlan'ghan. Charesiz qalghan Uyghur türkliri insanliq dunyasining yardimini töt köz bilen kütmekte”.

Zhurnalist xalis özdemir ependi pirézidént rejep tayyip erdoghan'gha yazghan ochuq xétide, türkiye hökümitini qérindash Uyghur xelqi üchün awaz chiqirishqa chaqiriq qilip, mundaq dep yazghan: “Hörmetlik jumhur re'isi janabliri, xitay zulumini yaxshi bilidighan biri bolush süpitim bilen özlirige shuni tekitleymenki, xitay saqchilirining sherqiy türkistanliq qérindashlirimizgha qaratqan zulumliri, süriye türmiliridiki zulumlardin nechche on hesse yuqiri halette dawam qilmaqta. Uning üchün men özliridin xitayning dölet mes'ulliri bilen sözliship, sherqiy türkistanliq qérindashlirimizning türkiyege kirishini asanlashturushni, ulargha quchaq échishlirini, ularning xitay zulumidin baldurraq qutulushi üchün tirishchanliq körsitishlirini ötünüp soraymen. Xulase qilghanda, chet elde yashawatqan barliq sherqiy türkistanliqlar ichide wetinidiki a'ile ezaliridin türmige yaki lagérgha tashlanmighan birermu kishinimu tapqili bolmaydu, shundaqla zulumgha uchrimighan birermu Uyghur a'ilisini tapqili bolmaydu”.

U, ochuq xétining axirida Uyghurlargha ige chiqish we ularni qutuldurushning türkiyening diniy we milliy burchi ikenlikini bildürüp, mundaq dep yazghan: “Hörmetlik jumhur re'is janabliri! iltimasimiz shuki, sherqiy türkistanda xitayning tömür tapini astida ingrawatqan qérindashlirimizgha qaritilghan zulumlarni ashu zéminning özide toxtitishqa küch chiqirishlirini, xitay rehberliri bilen yüzturane sözlishish arqiliq ularning janliri we izzet-abruylirini qutuldurushqa tirishchanliq körsitishlirini, yaki bolmisa ularning ikkinchi wetini bolghan türkiyege erkin kélelishige yol échishlirini ümid qilimiz! biz tarixtin buyan diniy ayrimchiliq yaki irqchiliq qilmastin pütün mezlumlargha, hetta polunéz yehudilirighimu quchaq achqan bir döletmiz. Shuning üchünmu öz qérindashlirimiz bolghan sherqiy türkistanliqlargha ige chiqayli. Eger biz ashundaq qilalisaq, qiyamet küni allahning aldigha barghanda boynimiz égilip qalmaydu, shundaqla qérindashlirimiz aldida xijaletchilik tartmaymiz!”.

Biz bu ochuq xet toghrisida köz qarishini élish üchün zhurnalist xalis özdemir ependini mexsus ziyaret qilduq. U, türkiye pirézidénti rejep tayyip erdoghan'gha yazghan ochuq xéti élan qilin'ghandin kéyin, her sahedin ijabiy inkaslar alghanliqini tekitlep, mundaq dédi: “Nahayiti ijabiy inkaslar kéliwatidu. Döletni idare qiliwatqanlardinmu rehmet éytqanlar boldi. Bezi siyasetchiler buni etrapimizgha tarqitiwatimiz dégenlermu boldi. Men bu inkaslardin nahayiti xursen boldum. Chünki bu mesilige köngül bölidighanlar köpiyiwatidu. Xudayim buyrusa, bu teleplirimning emelge ashqanliqinimu körermen”.

1964-Yili 11 yashta a'ilisi bilen qeyserige kélip yerleshken péshqedem pa'aliyetchi, sherqiy türkistan wexpining sabiq re'isi hamutxan göktürk ependi, zhurnalist xalis özdemirning 1-ayning 6-küni türkiye pirézidénti rejep tayyip erdoghan'gha yazghan ochuq xétining türkiye tor gézitliride élan qilin'ghandin kéyin, ijtima'iy taratqular arqiliqmu köp tarqitilghanliqini, bu ochuq xetning Uyghur dewasining bilinishi jehettinmu zor ehmiyetke ige ikenlikini tekitlidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.