Linda sun amérika siyasetchilirining Uyghurlar heqqidiki meydanini ipadilishigimu tosqunluq qilghan

Nyu-york ishtatining nöwettiki ishtat bashliqi ketiy xokul (Kathy Hochul) ning qol astida mu'awin ishxana bashliqi bolup ishligen linda sun (Linda Sun) we uning éri kris xu (Chris Hu).

Nyu-york ishtatining nöwettiki ishtat bashliqi ketiy xokul (Kathy Hochul) ning qol astida mu'awin ishxana bashliqi bolup ishligen linda sun (Linda Sun) 9-ayning 3-küni xitay hökümitige jasusluq qilish jinayiti bilen eyiblinip qolgha élindi.

“Washin'gton pochtisi” ning linda sun heqqide yazghan shu künki xewirige asaslan'ghanda, 41 yashliq linda sun 2018-yildin 2020-yilghiche nyu-york ishtatining sabiq bashliqi andiri kumo (Andrew Cuomo) ning qol astida ishligen. 2021-Yildin 2022-yilghiche nyu-york ishtatining nöwettiki ishtat bashliqi ketiy xokul (Kathy Hochul) ning qol astida mu'awin ishxana bashliqi bolup ishligen. Uning yoldishi 40 yashliq kris xu (Chris Hu) déngiz mehsulatliri tijariti we pul-mu'amile meslihetchilik xizmiti bilen shughullinidighan kishi iken. Amérika fédératsiye tekshürüsh idarisi (FBI)ning muweqqet yardemchi diréktori kristi kurtis (Christie Curtis)ning “Washin'gton pochtisi” gha éytqanlirigha qarighanda, sunning yoldishi xu atalmish “Tijaret” arqiliq linda sunning xitay hökümitidin alghan pullirini yuyghan. Kiris xumu ayali linda sun bilen birlikte qolgha élin'ghan.

AP Photo/Corey Sipkin

3-Séntebir chüshtin burun nyu-york bruklindiki fédératsiye sotida, linda sun “Xizmitidiki qolayliqidin paydilinip chet el hökümitining wekilliri bilen hemkarlishish, wiza aldamchiliqi qilish, etkeschilik we pul yuyush” qatarliq jinayetler bilen eyiblen'gen.

Eyiblesh heqqide téximu tepsiliy melumatqa érishish üchün, eyibleshke qatnashqan nyu-york sherqiy rayonluq sot mehkimisining adwokati jon marzulli (John Marzulli) bilen alaqileshtuq. U bizge linda sun we yoldishi kiris xu heqqide chiqirilghan 65 betlik eyibnamini yollap berdi.

Eyibnamide linda sunning xitay hökümitining amérika siyasetchilirining Uyghurlar mesilisidiki meydanigha tesir körsitish pursitini qandaq yaritip bergenliki heqqidiki mezmunlar tepsiliy yézilghan. Uningda mundaq déyilgen: “2021-Yilining béshida yaki shu etrapta, jawabkar linda sun xitay xelq jumhuriyiti konsulxanisini ‛siyasiyon-2‚ (qaysi siyasetchi ikenliki yézilmighan)ning sözining mezmunini shekillendürüsh imkaniyiti bilen teminligen, yeni xitay konsulxanisining emeldarigha ‛siyasiyon-2‚ ning nutqining mezmunni aldin körsetken. Xitay konsulxanisi emeldarining inkasigha asasen, linda sun ‛siyasiyon-2‚ning nutqidiki shinjangda qurulghan lagérlarda xitay hökümiti teripidin tutup turuluwatqan Uyghurlar heqqidiki mezmunni chiqiriwetken.”

AP Photo/Corey Sipkin

Eyibnamide déyilishiche, linda sun 2021-yilila xitayning nyu-yorktiki konsulxanisi bilen alaqiliship yürgen. 2021-Yili 1-ayning 12-küni yaki u künning aldi-keynide, xitay konsulxanisi emeldari sun din ‛siyasiyon-1‚ yaki ‛siyasiyon-2‚ning yéngi yilini tebriklep qisqa bir filim ishlesh éhtimalining bar-yoqluqini sorighan. Sun xitay emeldarining telipi boyiche ‛siyasiyon-2‚ning yéngi yiligha béghishlan'ghan “Yéngi yilingizni tebrikleymiz, wirusqa qarshi birlikte küresh qilimiz” dégen mezmundiki qisqa filimni ishletküzgen. U yene teywen hökümiti wekilining nyu-york ishtatining bashliqi bilen uchrishishigha tosqunluq qilghan. Nyu-york ishtatliq hökümetning xitaygha alaqidar bezi höjjetlirini yalghandin yasap chiqqan.

Kishilik hoquq közitish teshkilati xitay bölümining sabiq diréktori sofiy richardson bu heqte radiyomizgha söz qilip mundaq dédi: “Mushundaq jasusluq heriketlirining toxtitalmastin yüz bérishini emdi qobul qilghili bolmaydu. Bu xil ehwal amérika-xitay arisidiki siyasiy muhit we tilgha éliniwatqan nuqtiliq mesililerning özgirishi heqqide bizni qayta oylanduridu. Mundaqche éytqanda, bezi siyasiyonlar öz xahishi bilen xitay hökümitini qollaydu, elwette, ular erkin pikir bayan qilish hoquqigha ige, emma xitay hökümitining her xil wasitiler bilen meqsetlik halda amérika siyasiyonlirining siyasiy meydanini özgertishke urunushini qobul qilghili bolmaydu. Xitay hökümiti démokratik döletlerning erkinlik sistémisidin yaxshi paydilinip kétiwatidu. Hazir muhim bolghini hökümetlerning bu xil ehwalgha bolghan tonushini östürüshi we ularning bilip-bilmey béyjingning oyunchuqigha aylinip qalmasliqigha kapaletlik qilish.”

Xewerde éytilishiche, linda sun nyu-york ishtatliq hökümette 15 yil ishligen, 2023-yil xizmitidin istépa bergen. Halbuki, ishtat bashliqi xokul ishxanisi bayanatchisining sözige qarighanda, hökümet uning xizmitidiki namuwapiq qilmishlarni bayqighanliqi üchün uni ishtin boshatqan.

Dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitétining mu'awin re'isi ilshat hesen ependi bu heqte pikir bayan qilip, linda sunning qolgha élinishi amérikaning xitay hökümitining amérikadiki heriketlirige qattiq diqqet qiliwatqanliqini körsitidighanliqini tekitlidi.

Sofiy richardson ilshat hesenning sözige qoshumche qilip mundaq dédi: “Xitay kompartiyesining nishani we shi jinpingning arzusi heqqide chüshenche yenila yéterlik emes. Bügünki künde her derijilik siyasiyonlarning her türlük pa'aliyetlerge qatnishishini toghra chüshinishke bolidu, lékin xitay elchixanisi qollighan pa'aliyetlerge qatnashqanda diqqet qilish kérek.”

Ilshat hesen axirida muhajirettiki Uyghurlarningmu etrapidiki jasuslardin éhtiyat qilishi kéreklikini tekitlidi.

Linda sun we yoldishi kiris xu sotta özlirining “Gunahsiz” ikenlikide ching turghan. Amérikadiki xitay elchixanisining bayanatchisi lyu péngyu bu heqte élan qilghan bayanatida, özining bu déloning konkrét tepsilatliridin xewiri yoqluqini éytqan.

Linda sun 1 milyon 500 ming dollar, yoldishi kris xu 500 ming dollar bilen képillikke qoyup bérilgen. Ular 9-ayning 25-küni qayta sotlinidiken.