Yaponiyede “Uyghur qirghinchiliqi” ni tonushturush pa'aliyetliri orunlashturuldi

Yaponiyede Uyghur mesilisige bolghan qiziqishning suslawatqanliqi ilgiri sürülüwatqan bir peytte, yaponiyening ikki shehiride Uyghurlargha munasiwetlik töt pa'aliyet orunlashturulup, mu'eyyen netije qazinilghan. Pa'aliyetni yaponiye Uyghur jem'iyiti teshkilligen bolup, féwral kirishi bilen bashlan'ghan bu pa'aliyetler Uyghur mesilisini yaponiyede qiziq téma süpitide tutup turush üchün pilanlan'ghan shu xildiki mexsus pirogrammilarning bir qismi iken.

Jem'iyet mes'ullirining bildürüshiche, 1-féwraldin 7-féwralghiche yaponiye saytama ölkisining konosu shehiride Uyghurlarning medeniyiti we Uyghur élining hazirqi weziyiti tonushturulghan 3 pa'aliyet ötküzülgen. Bu, 2024-yili kirgendin kéyin ötküzülgen tunji chong pa'aliyet bolup, Uyghurlarning nöwettiki weziyitini xelq'arada qiziq téma süpitide tutup turush üchün zor ehmiyetke ige iken.

Melum bolushiche, yaponiye Uyghur dewasida muhim rol oynawatqan döletlerdin biri bolup kéliwatqan bolsimu, emma yéqindin buyan “Uyghur qirghinchiliqi” ning yaponiyede qiziq téma bolush alahidiliki suslishishqa bashlighan. Yaponiye Uyghur jem'iyitining idare hey'et ezasi sawut memetning radiyomizgha éytishiche, Uyghur qirghinchiliqini yaponiye axbarati we yaponiye ammisining diqqet merkizide tutup turush arqiliq yaponiye siyasitige tesir körsitishte bu xil pa'aliyetlerning roli zor iken. Sawut memet ependi ziyaritimizni qobul qilip, yaponiye parlaméntining téxiche “Uyghur qirghinchiliqi” ni étirap qilmighanliqini, bu xil pa'aliyet arqiliq jama'et pikri toplap, yaponiye siyasitige tesir körsitishke tirishiwatqanliqini ilgiri sürdi.

Yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi exmet litip ependi bir hepte dawam qilghan bu pa'aliyet heqqide toxtilip, bu pa'aliyetke Uyghurlarni qollighuchi yaponlar we yerlik parlamént ezaliri ishtirak qilghandin bashqa, Uyghur pa'aliyet teshkilligen orunlargha kelgen yerliklergimu Uyghurlarning nöwettiki weziyiti heqqide uchurlar yetküzülgenlikini éytti.

U mundaq dédi: “Bu pa'aliyetlerning burunqi pa'aliyetlerge oxshimaydighan alahidilikige kelsek, her ikki sheherde medeniyet merkezliride ötküzüldi. Shunga mezkur medeniyet merkezlirige ish béjirgili kelgen, aram alghili kelgen puqralarning tebi'iy halda közi bu körgezmige chüshti. Bu yerde biz sherqiy türkistanning tarix we medeniyetliridin tartip, bügünki irqiy qirghinchiliqning emeliy ehwallirighiche bolghan keng da'irilik mezmunlarni körgezme qilduq. Andin kéyin lagér shahitliri we yaponiyediki Uyghurlarning guwahliq bérishi bilen teyyarlan'ghan karton kitablar we teshwiqat waraqlirini tarqattuq. ”

Uyghur qirghinchiliqi toghrisidiki yene bir resim körgezmisi yaponiyening saytama ölkisi kamatu shehiride 1-ayning 20-küni bashlan'ghan bolup, jem'iy 35 kün dawamlishidiken.

Bu pa'aliyetlerge bashtin axir qatnashqan yaponiyediki Uyghur ziyaliysi xeyrinisa yasin xanim körgezmining yaxshi ötkenlikini, lékin nurghun kishilerning “Uyghur qirghinchiliqi” din yenila bixewer körüp qattiq epsuslan'ghanliqini bayan qildi.

Melum bolushiche, yaponiye Uyghur jem'iyiti Uyghur qirghinchiliqini awam xelqqe tonutush meqsiti bilen bu xil pa'aliyetlerni 2021-yili 2-ayda bashlighan bolup, bu üch yil ichide texminen béketlerde teshwiqat wariqi tarqitish, 120 qétimdin artuq nutuq sözlesh pa'aliyiti, 20 meydandin artuq guwahliq bérish pa'aliyiti we 20 meydandin köp resim körgezmisi ötküzgen.