Yawropa we firansiye parlamént ezaliri tayland hökümitini 48 Uyghurni xitaygha qayturmasliqqa chaqirdi

Taylandta tutup turuluwatqan 48 Uyghurning bixeterlik mesilisi muhajirettiki Uyghurlarni nahayiti jiddiyleshtürgenidi. Bu munasiwet bilen dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghur jama'iti, teshkilatliri, siyasiy pa'aliyetchiliri, tetqiqatchiliri her xil shekilde pa'aliyetlerni élip bérip, bu 48 Uyghurni qutquzup qélish üchün amérika hökümiti, yawropa parlaménti, b d t qatarliq organlar hem kishilik hoquq teshkilatlirigha chaqiriqlarda bolghanidi.

Bügün, yeni, 24-yanwar küni firansiye paytexti parizhda yawropa Uyghur institutining orunlashturushi bilen yawropa parlaménti ezaliridin raf'él glükismen, bérnard gotta, firansiye parlaménti ezaliridin émmanu'él grigori, parizh sheherlik hökümet wekili rafa'él lölö qatarliqlar parizhdiki woltariye xatire sariyida bayanat élan qilip tayland hökümitini nöwette taylandta tutup turuluwatqan bu 48 Uyghurni xitaygha qayturmasliqqa chaqiriq qildi.

Yawropa Uyghur institutidin doktor dilnur reyhan xanim ziyaritimizni qobul qilip bu heqtiki tepsilatlarni ortaqlashti.

Bu bayanat élan qilish yighinida yawropa parlaménti ezasi rafa'él glüksmen söz qilip, bu 48 Uyghurning yawropa üchün héchqanche bir san emeslikini, yawropa döletlirini bu Uyghurlarni qobul qilishqa chaqiriq qilishni otturigha qoyghan.

RFA/Hebibulla Izchi

U sözide mundaq deydu: “Biz yawropaning bu musapirlarni qarshi élishini, firansiyeningmu buning bir qismi bolushini teshebbus qilishimiz kérek. Biz bu musapirlarni qarshi alimiz, xitay hökümiti we uning mustebit tüzümidin qorqmaymiz. Bu heriket hazir qollinilishi kérek. Taylandmu choqum bu mesilide 2 din birini tallishi kérek: yawropa birleshmisimu yaki xitaymu?. Biz élip baralaydighan ishlar shulardin ibaret؛1. Tayland hökümitige bésim qilish, tayland yawropa bilen hemkarliqi bar dölet. Yawropa döletliri birlikte bu mesilige küchesh we taylandni bu mehbuslarni ölümge yollashtin tosush kérek. 2. Jama'etni seperwer qilish: jama'etchilikni oyghitip, ularning awazini tayland hökümitige yetküzüsh hemde bu qayturushning taylandning menpe'etige ziyan élip kélidighanliqini tonutush lazim. 3. Yawropa ittipaqining mes'uliyiti: biz yene yawropa ittipaqining bu mesilide birlikte hemkarliship, mehbuslarni özimizning merkezleshken jaylirigha qobul qilishini teklip qilimiz. Bu heq-hoquq we adalet mesilisidur. Yawropa héchqandaq waqitta bundaq zulumgha ortaq bolmasliqi kérek”.

RFA/Hebibulla Izchi

Yawropa parlaménti ezasi bérnard gottamu söz qilghan. U sözide؛ “Ular addiyla Uyghur az sanliqliri emes, belki heqiqiy siyasiy musapirlar. Bu mesilide choqum küresh qilishqa tégishlik, bu mushu 48 ademdin bashlinishi kérek. Biz köchmenlerning ittipaqliqi üchünla emes, belki erkinlikning muqeddes qimmet qarishi üchünmu yétekchilik qilishmiz kérek”

Dilnur reyhan xanim bu heqte yene, parizh sheherlik hökümetning ezasi rafa'él lö löning eger mumkin bolsa bu Uyghurlarni parizhgha yerleshtürüshke chaqiriq qilishni otturigha qoyghanliqini bildürdi.

Rafa'él glüksmen bu bayanat élan qilish yighinda yene: “Biz bu yerge kishilik hoquq üchün, Uyghur xelqining hoquqliri üchün we tayland zindanlirida 11 yildin béri tutup turuluwatqan 48 mehbus üchün küresh qilish üchün kelduq. Ularning yégane ‛jinayiti‚ bolsa, lagérlardin, zulumdin yiraq, bixeter shert-shara'itta yashash arzusidin ibaret. 11 Yildin béri ular ghayet zor qiyinchiliqlargha duch keldi, ularning hayati tayland zindanlirida erkinlik arzusi üchün bedel tölesh bilen ötmekte. Bundin burun taylandtin xitaygha qayturulghan 109 mehbusning aqiwiti éniq emes” dégenlerni otturigha quyup, nöwette qilishqa tégishlik eng muhim ishning tayland hökümitige bésim qilish ikenlikini otturigha qoyghan.